Saturday, 30 July 2022

'Rocketry' by Nambi Narayanan... Vinit Vartak ©

 'Rocketry' by Nambi Narayanan... Vinit Vartak ©

The film Rocketry, released on July 1, 2022, has brought to Indians a flashback of an international conspiracy that has faded into the pages of the past and set India back 10-15 years in rocket technology. how is the movie Critics will write about it. But on this occasion, it is very important to know the damage done to ISRO and India. His compensation cannot be in lakhs and crores of rupees. It was a ploy successfully played to pull ISRO and India back into space knowingly. The film will definitely tell more about the whole story. I don't want to go into that but what India has lost in terms of technology.

Any rocket that launches a satellite or takes humans into space has a struggle until it escapes the Earth's gravity. That's why most of the energy is spent there. For that, it has to burn a huge amount of fuel to generate power. The space required to store this fuel in the rocket, along with the weight of the fuel is also the weight of the rocket. What this means is that the fuel that produces the maximum force in the least amount is most important. To give an example, GSLV of India. The Mark 3 rocket carrying Chandrayaan 2 weighed around 690 tonnes (690,000 kg). But the Chandrayaan 2 on it weighed only 3.8 tonnes (3800 kg). What this means is that around 85% to 90% of the weight is just fuel. That is why the fuel and the same ignition engine that produce maximum power with minimum weight are required.

During 1995 India PSLV rocket had written his name in the space field by successful launch. With the success of this rocket, America and other countries started to feel pain in their stomachs. But this rocket did not have the capacity to launch an earth satellite. India had to depend on foreign countries for that and it cost India's foreign exchange. If India wants to make its rocket powerful, then it felt the need to make the most important cryogenic technology on its own. What is cryogenic? Cryogenic means the study of any object at freezing temperatures. Let's take a simple example, the cylinder used in our house contains LPG. That is (Liquefied Petroleum Gas). This one cylinder supplies us with gas last for about a month. How can one month's worth of gas remain in such a small cylinder, then the same answer is in its name. When petroleum gas is pressurized, it turns into a liquid. The same volume decreases and the gas contracts and settles in the cylinder in liquid form. On coming out again, it diffuses and supplies us in gaseous form for a month. The reason for saying all this is that these types of cylinders are used in rockets but the difference is that their temperature is reduced instead of applying pressure.

When the temperature of the gas used as fuel goes below -150°C, the gas changes from gas to liquid at such freezing temperatures. An engine that uses them as fuel in such a condition is called a cryogenic engine. In 1969, NASA was able to send a man to the moon because of this engine. Why a cryogenic engine? The answer is cryogenic engines and fuels produce more thrust per kilogram of fuel. It is much more abundant than any solid or liquid fuel and its efficiency is much higher. The lower the fuel weight, the more space you have to launch an object, satellite or other object into space. Any rocket has many stages. As GSLV There are three stages in between. It means GSLV. The engine of the first stage has to carry the fuel load of the next two stages and complete the flight from Earth orbit. If the fuel for the next two stages is too heavy, the engine in the first stage of the rocket will spend all the power in carrying their load. For that, the most important thing is 'cryogenic engine'.

In the cryogenic stage, hydrogen (LH2) and oxygen (LOX) at freezing temperatures are stored and used as fuel. Oxygen in air liquefies at -196°C while hydrogen liquefies at -253°C. Great care is required when you put both of these fuels into the rocket prior to flight and it is essential to keep the temperature below freezing until the first two stages of flight are completed. Either the energy generated by the combustion of the fuel in these two stages and the friction generated by the speed of the rocket have to be overcome to keep the temperature in these two tanks freezing. Simultaneously maintaining different freezing temperatures in two separate tanks and since both these fuels are highly flammable, it is very important to keep them separate and mix them properly and at the right time. In all adverse conditions such armor is given to both tanks. Also, igniting the same mixture at the right time and in the right amount to send the satellite into the right orbit is a very complicated and difficult engineering technology. So very few countries have been able to make such a cryogenic engine.

Nambi Narayanan was the head of ISRO's cryogenic technology in 1995. Under him, ISRO and India were rapidly developing cryogenic engine technology. According to an estimate, by 1998-2000, India would have developed cryogenic engines on its own. But Nambi Narayan and other scientists working on the project were checkmated by a major chess move. Of course, this was helped by our own outlaws for money and self-interest. ISRO and India's own cryogenic engine technology was thrown back by 10-15 years. In these 10-15 years, India would have jumped even higher in space. But unfortunately the traitors sacrificed the scientists who were taking the country to the highest position. No matter how many lakhs and crores of rupees the court gives to Nambi Narayanan today, the loss to the country will not be compensated.

Rocketry should not be watch as just a movie. We need to be aware of how the honey trap and the law are used to deceive. Nambi Narayanan is not the only one. In such a way, many Indian researchers and scientists have done this till now. Our system is the reason why India is still behind in technology. Its leaders are willing to go to any lengths for money and to break the country. Such people are clever in getting away with the law. Nambi Narayanan is the tip of the iceberg. Over the past 70 years of history, many systematic moves have been played to maintain political dominance. But we should not allow them to succeed and we should stand by our scientists, engineers and other important people and thwart the moves of these home invaders. What Nambi Narayanan went through cannot be expressed in words. His wife's reaction when he returned home from jail was, in his words,

“She turned around slowly, raised her head and stayed still, staring into my eyes. She had a strange expression as if she was watching me doing something horrible. Then she let out a shriek that I had never heard — from a human or an animal,”

A great scientist of the country like Nambi Narayanan was insulted, humiliated and treated very badly. But he did not hesitate to fight against the government system. Today he has come before the country with films like Rocketry. But what the country has lost in all this cannot be measured in words. In 2019, the Government of India duly honored him by awarding him Padma Bhushan. But the 15 years lost by India cannot be regained.

Jai Hind!!!

Photo Search Courtesy :- Google

Notice :- Wording in this post is copyright.



नंबी नारायणन चा 'रॉकेटरी'... विनीत वर्तक ©

 नंबी नारायणन चा 'रॉकेटरी'... विनीत वर्तक ©

१ जुलै २०२२ ला झळकलेल्या रॉकेटरी चित्रपटाने भुतकाळाच्या पानात लुप्त झालेल्या आणि भारताला रॉकेट तंत्रज्ञानात १०-१५ वर्ष मागे नेणाऱ्या एका आंतरराष्ट्रीय कटाचा एक फ्लॅशबॅग भारतीयांसमोर आणला आहे. चित्रपट कसा आहे? याबद्दल समीक्षक लिहतील. पण या निमित्ताने इसरो आणि भारताला काय नुकसान झालं ते जाणून घेणं अतिशय महत्वाचं आहे. त्याची नुकसान भरपाई ही लाखात आणि कोटी रुपयात होऊ शकत नाही. इसरो ला आणि भारताला जाणून बुजून अवकाश क्षेत्रात मागे खेचण्यासाठी यशस्वीरीत्या खेळलेली एक चाल होती. चित्रपटात संपूर्ण कथेबद्दल नक्कीच जास्ती सविस्तर सांगितलेलं असेल. मला त्यात जायचं नाही तर तांत्रिक बाबतीत भारताने काय गमावलं हे इकडे मांडायचं आहे. 

उपग्रह प्रक्षेपित करणारं अथवा मानवाला अवकाशात घेऊन जाणारं कोणतंही रॉकेट पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाबाहेर जाई पर्यंत त्याचा संघर्ष असतो. त्यासाठीच सगळ्यात जास्ती शक्ती तिकडेच खर्च होत असते. त्यासाठी त्याला प्रचंड प्रमाणात इंधन जाळून बल निर्माण करायला लागते. हे इंधन रॉकेट मधे साठवून ठेवायला ही तितकीच जागा लागते त्याच सोबत इंधनाचे वजन हे सुद्धा त्या रॉकेटचा भार असतो. याचा अर्थ काय तर जे इंधन कमीत कमी प्रमाणात जास्तीत जास्त बल निर्माण करेल ते सगळ्यात महत्वाचं असते. एक उदाहरण द्यायचं झालं तर भारताचं जी.एस.एल.व्ही. मार्क ३ हे रॉकेट ने चंद्रयान २ ला घेऊन उड्डाण भरताना रॉकेट च वजन जवळपास ६९० टन (६,९०,००० किलोग्रॅम ) वजनाचं होतं. पण त्यावर असणारं चंद्रयान २ हे फक्त ३.८ टन (३८०० किलोग्रॅम ) वजनाचं होतं. याचा अर्थ काय तर जवळपास ८५% ते ९०% वजन हे फक्त इंधनाचं भरते. त्यामुळेच कमीत कमी वजनात जास्तीत जास्त बल उत्पन्न करणारं इंधन आणि त्याच प्रज्वलन करणारं इंजिन गरजेचं असते. 

१९९५ च्या काळात भारताने पी.एस.एल.व्ही. च यशस्वी प्रक्षेपण करून अवकाश क्षेत्रात आपल्या नावाची वर्दी दिली होती. या रॉकेट च्या यशाने अमेरिकासह इतर देशांच्या पोटात दुखायला लागलं. पण या रॉकेट ची क्षमता एखादा भुस्थिर उपग्रह प्रक्षेपित करण्याची नव्हती. भारताला त्यासाठी परकीय देशांकडे अवलंबून राहावं लागत होतं आणि त्यात भारताचं परकीय चलन खर्च होत होतं. भारताला जर आपलं रॉकेट शक्तिशाली बनवायचं असेल तर सगळ्यात महत्वाचं असं क्रायोजेनिक तंत्रज्ञान स्वबळावर बनवण्याची गरज भासत होती. क्रायोजेनिक म्हणजे काय? तर क्रायोजेनिक चा अर्थ होतो अतिशीत तपमानामधे कोणत्याही वस्तूंचा अभ्यास. एक साधं उदाहरण घेऊ तुमच्या आमच्या घरात जो सिलेंडर वापरला जातो त्यात असतो एल.पी.जी. म्हणजेच ( लिक्विफाईड पेट्रोलियम गॅस). हा एक सिलेंडर साधारण एक महिना आपल्याला गॅस पुरवत रहातो. इतक्या छोट्या आकाराच्या सिलेंडर मधे तब्बल एक महिना पुरेल इतका गॅस कसा राहतो तर त्याच उत्तर त्याच्या नावात आहे. पेट्रोलियम गॅसवर दाब दिला की त्याच रूपांतर लिक्विड मधे होते. त्याच आकारमान कमी होते आणि गॅस आकुंचन पावतो आणि द्रवरूपात तो सिलेंडर मधे बसतो. पुन्हा बाहेर येताना प्रसरण पावून गॅस स्वरूपात आपल्याला महिनाभर पुरतो. हे सगळं सांगण्याचं कारण इतकच रॉकेट मधे ही अश्या प्रकारचे सिलेंडर वापरले जातात पण त्यात फरक हा असतो की दाब न देता त्यांच तपमान कमी केलं जाते.    

जेव्हा इंधन म्हणून वापरण्यात येणाऱ्या गॅस चे तपमान हे -१५० डिग्री सेल्सिअस च्या खाली जाते तेव्हा अश्या अतिशीत तपमानात गॅस हे वायू रूपातून द्रव रूपात जातात. अश्या स्थितीत त्यांचा इंधन म्हणून वापर करणाऱ्याला इंजिनाला क्रायोजेनिक इंजिन असं म्हणतात. १९६९ साली नासा चंद्रावर माणूस पाठवू शकली ती याच इंजिनामुळे. क्रायोजेनिक इंजिनाच का? तर क्रायोजेनिक इंजिन आणि इंधन हे प्रत्येक किलोग्रॅम इंधनमागे जास्ती बल निर्माण करते. कोणत्याही सॉलिड अथवा लिक्विड इंधनापेक्षा हे खूप जास्ती असते तसेच त्याची कार्यक्षमता ही खूप जास्ती असते. इंधनाचे वजन जितकं कमी तितकी जास्त जागा तुम्हाला एखादी वस्तू, उपग्रह अथवा इतर गोष्टी अवकाशात पाठवण्यासाठी उपलब्ध. कोणत्याही रॉकेट मधे अनेक स्टेज असतात. जसं जी.एस.एल.व्ही. मधे तीन स्टेज आहेत. याचा अर्थ जी.एस.एल.व्ही. च्या पहिल्या टप्यातील इंजिनाला पुढल्या दोन स्टेज च्या इंधनाचा भार उचलून पृथ्वीच्या कक्षेतून उड्डाण भरायचं असते. जर पुढल्या दोन स्टेज च्या इंधनाचं वजन जास्ती असेल तर रॉकेट च्या पहिल्या स्टेज मधील इंजिनाला सगळी शक्ती त्यांचा भार वाहून नेण्यात खर्च होणार. त्यासाठीच सगळ्यात महत्वाचं आहे ते 'क्रायोजेनिक इंजिन'. 

क्रायोजेनिक स्टेज मधे अतिशीत तपमानात असलेला हायड्रोजन (LH2) व ऑक्सिजन (LOX) स्टोअर करून त्यांचा इंधन म्हणून वापर केला जातो. हवेतील ऑक्सिजन उणे -१९६ डिग्री सेल्सियस तर हायड्रोजन उणे -२५३ डिग्री सेल्सियस ला द्रवरुपात येतो. जेव्हा तुम्ही ही दोन्ही इंधन रॉकेट उड्डाणाच्या आधी रॉकेट मधे भरता तेव्हा खूप काळजी घ्यावी लागते तसेच उड्डाणाच्या वेळी पहिल्या दोन स्टेज संपेपर्यंत हे तपमान अतिशीत ठेवणे अत्यावश्यक असते. एकतर या दोन स्टेज मधील इंधांच्या ज्वलनातून निर्माण होणारी उर्जा त्यात रॉकेट च्या वेगामुळे उत्पन होणारे घर्षण ह्या सर्वांवर मात करून ह्या दोन्ही टाक्यांमधील तपमान अतिशीत ठेवावे लागते. एकाच वेळी दोन वेगळ्या टाक्यांमध्ये वेगवेगळे अतिशीत तापमान टिकवायचे तसेच हि दोन्ही इंधन अत्यंत ज्वालाग्रही असल्याने त्यांना वेगळ ठेवून योग्य तितकच आणि योग्य त्या वेळीच त्याचं मिश्रण करण अत्यंत गरजेच असते. सगळ्या प्रतिकूल परिस्थितीत तसं कवच ह्या दोन्ही टाक्यांना देण. तसेच त्यांच मिश्रण योग्य त्या वेळेत आणि योग्य त्या प्रमाणात प्रज्वलित करून उपग्रहाला योग्य त्या कक्षेत पोचवणे हे अत्यंत किचकट आणि कठीण अभियांत्रिकी तंत्रज्ञान आहे. त्यामुळे खूप कमी देश असं क्रायोजेनिक इंजिन बनवू शकले आहेत.

नंबी नारायणन हे १९९५ साली इसरो च्या याच क्रायोजेनिक तंत्रज्ञानाचे प्रमुख होते. त्यांच्या हाताखाली इसरो आणि भारत झपाट्याने विकास क्रायोजेनिक इंजिन तंत्रज्ञानावर प्रगतीपथावर होता. एका अंदाजानुसार १९९८-२००० सालापर्यंत भारताने स्वबळावर विकास क्रायोजेनिक इंजिन बनवले असते. पण नंबी नारायण आणि या प्रोजेक्ट वर काम करणाऱ्या इतर वैज्ञानिकांना एक मोठ्या बुद्धिबळाच्या चालीने चेकमेट करण्यात आलं. अर्थात याला आपल्याच घरभेदी लोकांनी पैश्याच्या आणि स्वतःच्या स्वार्थासाठी मदत केली. इसरो आणि भारताच क्रायोजेनिक इंजिन तंत्रज्ञान तब्बल १०-१५ वर्ष मागे फेकलं गेलं. या १०-१५ वर्षात भारताने अजून जास्ती उंच उडी अवकाशात मारली असती. पण दुर्दैवाने देशद्रोही लोकांनी देशाला सर्वोच्च स्थानावर घेऊन जाणाऱ्या वैज्ञानिकांचा बळी दिला. आज कोर्टाने कितीही लाखो, कोटी रुपये नंबी नारायणन यांना दिले तरी देशाचं झालेलं नुकसान भरून निघणार नाही. 

रॉकेटरी हा चित्रपट म्हणून न बघता त्यातून कश्या पद्धतीने आपल्याला मूर्ख बनवले जाते. कश्या पद्धतीने हनी ट्रॅप आणि कायद्याचा आधार घेऊन फसवले जाते हे आपण लक्षात घेतलं पाहिजे. नंबी नारायणन हे एकमेव नाहीत. अश्या पद्धतीने खच्चीकरण अनेक भारतीय संशोधकांच आणि वैज्ञानिकांचे आत्तापर्यंत करण्यात आलेलं आहे. भारत अजूनही तंत्रज्ञानात मागे असायला आपली व्यवस्था कारणीभूत आहे. जिचं नेतृत्व करणारे पैश्यासाठी आणि देशाला तोडण्यासाठी वाट्टेल त्या थराला जायला तयार आहेत. असे लोक कायद्याचा आधार घेऊन त्यातून निसटून पण जाण्यात हुशार आहेत. नंबी नारायणन हे हिमनगाचे एक टोक आहे. गेल्या ७० वर्षाच्या इतिहासात अनेकदा राजकीय वर्चस्व कायम ठेवण्यासाठी अनेक पद्धतशीरपणे अनेक चाली खेळल्या गेल्या आहेत. पण त्या यशस्वी न होऊ देण्याचं आणि आपल्या वैज्ञानिक, अभियंते तसेच इतर महत्वाच्या लोकांच्या आपण पाठीशी उभं राहून या घरभेदी लोकांच्या चाली निष्फळ केल्या पाहिजेत. नंबी नारायणन यांनी जे भोगलं ते शब्दात व्यक्त करता येणार नाही. ते जेल मधून घरी परत आल्यावर त्यांच्या पत्नी ची प्रतिक्रिया त्यांच्या शब्दात होती, 

“She turned around slowly, raised her head and stayed still, staring into my eyes. She had a strange expression as if she was watching me doing something horrible. Then she let out a shriek that I had never heard — from a human or an animal,”

नंबी नारायणन सारख्या देशाच्या महान वैज्ञानिकाचा अपमान, खच्चीकरण आणि अतिशय वाईट वागणूक दिली गेली. पण त्यांनी न डगमगता सरकारी व्यवस्थे विरुद्व लढा दिला. आज रॉकेटरी सारख्या चित्रपटातून देशापुढे तो आलेला आहे. पण या सगळ्यात देशाने जे गमावलं त्याची मोजदाद इकडे शब्दात होऊ शकत नाही. २०१९ साली भारत सरकारने त्यांना पद्मभूषण सन्मान देऊन त्यांचा यथोचित गौरव केला. पण भारताने गमावलेला १५ वर्षाचा काळ मात्र आता पुन्हा परत येऊ शकत नाही. 

जय हिंद!!!

फोटो शोध सौजन्य :- गुगल 

सूचना :- ह्या पोस्टमधील शब्दांकन (विनीत वर्तक ©) कॉपीराईट आहे.



Wednesday, 27 July 2022

Indian Saraswati... Vinit Vartak ©

 Indian Saraswati... Vinit Vartak ©

The structure of the universe is so inconceivable that many things in the universe often leave us speechless. The universe is like a web woven by a spider. The threads of which are so intertwined that we often look at its structure and feel inferior to it. Starting with our earth, our earth is a part of our solar system. Our solar system includes all the planets, asteroids, and other objects that orbit the Sun. Our solar system is part of the Milky Way galaxy. Our galaxy and some neighboring galaxies form a small group called a cluster of galaxies. There are 54 galaxies in our group. A cluster of other such galaxies form a 'Virgo cluster'. Which has about 2000 galaxies. The Virgo cluster is about 10 million light years across. (This means that when the light from one end travels at a speed of 3 lakh kilometer per second, it will take 10 million i.e. (1 crore) light years to reach the other end.

Now reading this you must be thinking how big the universe is. But this is the beginning. So many such Virgo clusters come together to form a super cluster. Our galaxy and the Virgo cluster are part of the super cluster 'Laniakia'. Its extent is 500 million (50 crore) light years. According to our current estimate of how many Laniakia-like superclusters there are in the universe, this number is as high as 10 million (1 crore). All this is only in the universe that we can see. The scope of the web of this universe is so vast that we have yet to see many threads. But the reason to say all this is that in 2017 Indian scientists have discovered one such super super cluster. The same name is 'Saraswati Supercluster'.

Saraswati is considered as the goddess of wisdom in Hindu culture. Indian scientists have discovered a super cluster galaxy in the year 2017 using the same intelligence. As this super cluster was given the name Saraswati, people who knew nothing about astronomy started protesting. Why did they bring caste and religion there and name Saraswati? Such a discussion started. Leaving this matter aside, we must remember how important this discovery is and a matter of pride for Indians. This discovery has been made by the scientists of IUCAA (Inter-University Center for Astronomy and Astrophysics) in Pune and Indian Institute of Science Education Research, Pune. The Saraswati Supercluster is one of the largest superclusters known to man so far. The Saraswati Super Cluster is 650 million (65 crore) light-years across. It is about 4 billion (400 crore) light years away from us. There are about 40 clusters in the Saraswati Super Cluster. (like our Virgo cluster). The mass of this super cluster is more than 20 million billion times that of our Sun. Its discovery is very important from a scientific point of view. Because this super cluster existed during the very period of the creation of the universe. The existence of such a super cluster on such a large scale was a very rare event. We are peering into the 400 crore year past of the universe. Therefore, it is very likely that such a super cluster will reveal how many elements in the universe were formed. It is used to prove whether Albert Einstein's theory of general relativity and many laws of physics hold true for the origin of the universe and its overall structure.Many more secrets are revealed to us from it.

We are an atom, a molecule of a microscopic thread in this spider's web of the universe. Even giant objects like the Saraswati Super Cluster are so vast that the universe can be called a place where two threads meet. The information we have about the formation of this universe and the universe as a whole is still very scant. The scope of this web in the universe is so huge that perhaps the light from it has not reached us yet. who are you What is your existence? We have not yet got the answer to such simple questions. In search of those answers, humans are trying their best to find the answer using the science available now. We should certainly be proud that Indian institutions and Indian scientists are contributing equally to human research. My heartiest salute to all the Indian scientists at IUCAA, Indian Institute of Science Education Research, Pune, who are working tirelessly in the search for the Saraswati Super Cluster. Good luck with his further research. As an Indian, we should certainly respect Indian researchers and scientists for their invaluable contribution in unraveling the mysteries of the universe.

Jai Hind!!!

Photo Search Courtesy :- Google

Notice :- Wording in this post is copyright.



भारतीय सरस्वती... विनीत वर्तक ©

 भारतीय सरस्वती... विनीत वर्तक ©

विश्वाची रचना अशी अकल्पनीय आहे की अनेकदा विश्वातल्या अनेक गोष्टी आपल्याला निशब्द करतात. विश्व हे एखाद्या कोळ्याने विणलेल्या जाळ्या प्रमाणे आहे. ज्याचे धागे असे एकमेकात गुंतलेले आहेत की अनेकदा त्याची रचना बघून आपण त्यापुढे क्षुद्र ठरतो. आपल्या पृथ्वीपासून सुरवात केली तर आपली पृथ्वी आपल्या सौरमालेचा एक भाग आहे. आपली सौरमाला ज्यात सूर्यापासून त्याच्या भोवती परिवलन करणारे सगळे ग्रह, लघुग्रह आणि इतर गोष्टी येतात. आपली सौरमाला 'मिल्की वे' या आकाशगंगेचा भाग आहे. आपली आकाशगंगा व शेजारच्या काही दिर्घिका मिळून एक छोटा ग्रुप तयार होतो त्याला दिर्घिकांचा समूह असे म्हणतात. आपल्या दिर्घिकांच्या समूहात ५४ दिर्घिका येतात. अश्या इतर दिर्घिकांचे समूह मिळून 'व्हर्गो क्लस्टर' ( समूह) तयार होतो. ज्यात साधारण २००० दिर्घिका आहेत. या व्हर्गो क्लस्टर ची व्याप्ती १० मिलियन प्रकाशवर्ष अंतराइतकी आहे. ( याचा अर्थ एका टोकाकडून निघालेला प्रकाश जेव्हा ३ लाख किलोमीटर प्रती सेकंद  वेगाने प्रवासकरेल तेव्हा त्याला दुसऱ्या टोकावर जायला १० मिलियन म्हणजेच ( १ कोटी ) प्रकाशवर्ष लागतील. 

आता हे वाचून आपल्याला वाटत असेल की किती विश्व किती मोठं आहे. पण ही सुरवात आहे. तर असे अनेक व्हर्गो क्लस्टर मिळून दिर्घिकांचे सुपर क्लस्टर तयार होतात. आपली आकाशगंगा आणि व्हर्गो क्लस्टर हे 'लानियाकीया' या सुपर क्लस्टर चा भाग आहे. याची व्याप्ती ५०० मिलियन (५० कोटी) प्रकाशवर्ष   इतकी आहे. विश्वात लानियाकीया सारखे किती सुपर क्लस्टर आहेत याचा अंदाज सध्या जो आपण बांधला आहे त्यानुसार हा आकडा १० मिलियन ( १ कोटी) इतका प्रचंड आहे. हे सगळं फक्त आपण बघू शकत असलेल्या विश्वातील आहे. या विश्वाच्या जाळ्याची व्याप्ती इतकी प्रचंड आहे की अजून अनेक धागे आपण बघितलेले नाहीत. पण हे सगळं सांगण्याचं कारण म्हणजे २०१७ मधे भारतीय वैज्ञानिकांनी अशाच एका सुपर सुपर क्लस्टर चा शोध लावलेला आहे. त्याच नाव आहे 'सरस्वती सुपरक्लस्टर'. 

सरस्वती ही हिंदू संस्कृतीत बुद्धीची देवी समजली जाते. त्याच बुद्धीच्या जोरावर भारतीय शास्त्रज्ञांनी एका सुपर क्लस्टर आकाशगंगेचा शोध २०१७ साली लावला आहे. या सुपर क्लस्टर ला सरस्वती हे नाव देण्यात आलं म्हणून ज्यांना खगोलशास्त्रातील काही कळत नाही त्यांनी आंदोलन वगरे सुरु केली. त्यांनी तिकडे पण जाती आणि धर्म आणून सरस्वती हे नाव का? अश्या तऱ्हेची चर्चा सुरु केली. हा विषय बाजूला ठेवून हा शोध किती महत्वाचा आणि भारतीयांसाठी एक अभिमान असण्याची गोष्ट आहे हे आपण लक्षात ठेवलं पाहिजे. पुण्यातील आयुका (Inter-University Centre for Astronomy and Astrophysics) आणि इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स एज्युकेशन रिसर्च, पुणे ह्या संस्थेच्या शास्त्रज्ञांनी हा शोध लावला आहे. सरस्वती सुपर क्लस्टर हे मानवाला आत्तापर्यंत ज्ञात असणाऱ्या सगळ्यात मोठ्या सुपर क्लस्टर पैकी एक आहे. सरस्वती सुपर क्लस्टर ची व्याप्ती ६५० मिलियन (६५ कोटी) प्रकाशवर्ष इतकी आहे. हे आपल्यापासून जवळपास ४ बिलियन ( ४०० कोटी) प्रकाशवर्ष अंतरावर आहे. सरस्वती सुपर क्लस्टर मधे जवळपास ४० क्लस्टर आहेत. (आपल्या व्हर्गो क्लस्टर सारखी). या सुपर क्लस्टर च वस्तुमान आपल्या सूर्यापेक्षा २० मिलियन बिलियन पेक्षा जास्त आहे. याचा शोध लागणं वैज्ञानिक दृष्टीने खूप महत्वाचं आहे. कारण विश्व निर्मिती च्या अगदी काही काळात हे सुपर क्लस्टर अस्तित्वात होतं. इतक्या मोठ्या व्याप्तीमधे असं एखाद सुपर क्लस्टर अस्तित्वात असणं खूप दुर्मिळ घटना होती. आपण विश्वाच्या ४०० कोटी वर्षाच्या भूतकाळात डोकावून बघत आहोत. त्यामुळे एकूणच विश्वातील अनेक घटकांची जडणघडण कशी झाली याचा उलगडा अश्या एखाद्या सुपर क्लस्टर मधून होण्याची शक्यता खूप आहे. अल्बर्ट आईनस्टाईन ने मांडलेली जनरल रिलेटिव्हिटी ची थिअरी आणि भौतिकशास्त्रातील अनेक नियम हे विश्वाच्या उत्पत्ती आणि एकूणच त्याची जडणघडण, रचना यावर खरे उतरतात का नाही हे सिद्ध करण्यासाठी याचा वापर होतो आहे. त्यातून अजून अनेक रहस्य आपल्याला उघड होत आहेत.  

आपण विश्वाच्या या कोळाच्या जाळ्यातील एक सूक्ष्म धाग्याचा एखादा अणू, रेणू आहोत. सरस्वती सुपर क्लस्टर सारख्या महाकाय गोष्टी सुद्धा त्यामानाने फारतर दोन धाग्याचं मिलन होते ती जागा म्हणता येईल इतका विश्वाचा पसारा मोठा आहे. या विश्वाच्या निर्मिती आणि एकूणच विश्वाबद्दल आपल्याला असलेली माहिती अजूनही खूप तुटपुंजी आहे. विश्वातील या जाळ्याची व्याप्ती इतकी प्रचंड आहे की कदाचित तिकडून निघालेला प्रकाश अजून आपल्या पर्यंत पोहचलेला नाही.  आपण कोण? आपल अस्तित्व काय? अश्या साध्या प्रश्नांची उत्तर आपल्याला अजून मिळाली नाही. त्या उत्तरांच्या शोधात मानव आता उपलब्ध असलेल्या विज्ञानाचा वापर करून आपल्या परीने उत्तर शोधत आहे. मानवाच्या संशोधनात भारतीय संस्था आणि भारतीय वैज्ञानिक पण तितकच मोलाच योगदान देत आहेत याचा आपल्याला नक्कीच अभिमान असला पाहिजे. सरस्वती सुपर क्लस्टर च्या शोधात अथक प्रयत्न करणाऱ्या सर्व आयुका, इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स एज्युकेशन रिसर्च, पुणे येथील भारतीय शास्त्रज्ञांना माझा कडक सॅल्यूट. त्यांच्या पुढील संशोधनाला शुभेच्छा. भारतीय संशोधक आणि वैज्ञानिकांनी विश्वातील रहस्यांचा उलगडा करण्यात असं अमूल्य योगदान देण्यासाठी एक भारतीय म्हणून आपण त्यांच्या शोधाचा नक्कीच यथोचित सन्मान केला पाहिजे. 

जय हिंद!!!

फोटो शोध सौजन्य :- गुगल 

सूचना :- ह्या पोस्टमधील शब्दांकन (विनीत वर्तक ©) कॉपीराईट आहे.



Friday, 22 July 2022

Digital India... Vinit Vartak ©

 Digital India... Vinit Vartak ©

The other day, standing in line at a Starbucks coffee shop in Malaysia. Almost half an hour wasted for change money of 18 ringgit 30 cents. At the same time, a lot of thoughts arose in my mind. A similar incident happened in India when I was buying vegetables from a greengrocer. The vegetable bought by one was 32 rupees 50 paise. The vegetable seller did not have spare money and the vegetable buyer also did not have spare money but without wasting a second he took out his mobile phone and paid 32 rupees 50 paisa through phone pay. He went on his way. The reason both cases come to mind is the difference in the digital revolution in the hands of the common middle class in both cases. One case is in a supposedly developed country like Malaysia and in an outlet like Starbucks and the other is in the case of a street vendor selling vegetables in an Indian city. But India's vegetable seller, and Indians as a whole, clearly stand out from the rest of the world in the digital age. This difference was not limited to one outlet but in the mindset of the people of that country as a whole.

On July 1, 2015, the then Prime Minister of India launched the 'Digital India' campaign in India. It was designed under the guidance of National Payments Corporation of India (NPCI). The campaign started with the trinity of three zeros. Efforts have been made at all levels to make the common man a part of Digital India through UPI (Unified Payments Interface), Immediate Payment Service (IMPS) keeping in mind zero time, zero touch and zero cost. India's former finance minister mocked the plan in Parliament. From where the seller who earns daily on the street and feeds his two meals a day will come under the purview of such a scheme? He had clearly said that digital revolution etc. are all unfulfilled dreams in a country like India which is agricultural and still struggling in terms of progress. Today in 2022 as many as 48 billion (4800 crore) transactions are being done through digital medium. Today, India leads the world in terms of digital transactions.Even in China, which is behind India, only 18 billion (1800 crore) transactions are being done through this system. India has achieved these figures only in the last 7 years. It would not be wrong to say that the speed at which they are growing in every corner of India is the beginning of a new digital revolution.

The digital revolution taking place in India has now become a subject of study before the world. Once upon a time it was said that if the government gave 100 rupees, only 15 rupees would be left by the time it reached the beneficiary. Almost 85% of the amount disappears from the government system and reaches the beneficiaries to be If all these avenues were to be closed, then the only way forward was Digital India. More than 130 crore people where 70% of people live in villages. It was a very big bow. Either way, to build a digital India, banking system, internet, mobile system and most importantly changing their mindset required a lot of hard work and purposeful steps. All this was likely to backfire politically and philosophically. However, the Indian leadership decided to go ahead with it.

Digital India started with connecting the common Indian with the banking sector. Because only after joining the banking sector, the benefits provided by the government would reach the lowest class of the society. India introduced Jan Dhan Yojana through which efforts were made from all levels to connect everyone in India with the banking sector. Today, as many as 29.5 crore common people have been connected to the banking sector through this scheme. Today 80% of people in India have a bank account. This means that more than 100 crore people are directly and indirectly a part of Digital India today. The next step was to make internet and mobile available in every corner of India. Today, 120 crore people in India have access to mobile phones. About 75 crore of them have smart phones. According to the rate of revolution in India, by 2026, 100 crore Indians will have smart phones. The number of internet users in India today is huge at 75 crores. 90 crore by 2025 and by 2040 the same figure will be beyond 150 crore. Internet usage is increasing significantly in rural India. 2019 has recorded a growth of almost 45% in one year. The increasing number of Internet access in rural rather than urban India is an indication of the ongoing digital revolution in India.

It is said that something good comes out of bad things. The Corona epidemic has in a way given a booster dose to India's digital revolution. Due to exit restrictions, cash shortages and restrictions on physical transactions, the demand for digital transactions in India has grown exponentially. In India, fintech (financial technology) companies were caught on the same occasion. India has the fastest growing number of fintech start-ups in the world today with a huge number of 6636. All these companies have a market value of 31 billion (3100 crores) US dollars. 21 of them are unicorns. (Unicorns are those companies whose market value is more than 1 billion (100 crore) US dollars.) Along with this, the government has taken all its operations to the digital system and added 6 crore 3 million Micro, Small and Medium Enterprises (MSMEs) businesses to the digital revolution. Since the beginning of this revolution, the amount deposited by the government in the direct bank accounts of the beneficiaries is a whopping Rs 23 lakh crore. Consider that 85% of this amount would not have reached the beneficiaries had it not been for the digital revolution in India. 9.6 billion (960 crore) transactions were made through UPI in India during the first quarter of January 2022 to March 2022. The value of the rupees traded in it was as high as 10.25 trillion rupees (10.25 lakh crores).

In India today, digital payment boards are installed from street to street, from mall to footpath and even to beggars. The ease with which the benefits and availability of this digital revolution have reached the very last level of society is certainly admirable. It is likely that in the next few years cash transactions in India will come to an end. The digital revolution has curbed corruption in a way. Of course, there is still a long way to go. But the speed at which India is moving towards digital transactions is faster than many advanced nations. The digital revolution is not limited to transactions but is happening at all levels. Today, we can take all the facilities from your Covid vaccination, birth and death certificate to income tax return from your mobile phone. 13.6 million students are benefiting from online education in India. India ranks second in online education after the US. Figures show that India will overtake the US in the coming years.

That is why digital India is well ahead in this century. Many other people have the same experience as me. My big salute to all the anonymous people who started and contributed to this digital revolution.

Jai Hind!!!

Photo Search Courtesy :- Google

Notice :- Wording in this post is copyright.



डिजिटल भारत... विनीत वर्तक ©

 डिजिटल भारत... विनीत वर्तक © 

परवा मलेशियात स्टारबक्स या कॉफी च्या दुकानात रांगेत उभं होतो. १८ रिंगेट ३० सेंट च्या सुट्ट्या पैश्यासाठी जवळपास अर्धा तास वाया गेला. त्याचवेळी मनात विचारांच काहूर उठलं होतं. असाच प्रसंग भारतात जेव्हा मी एका भाजीवाल्याकडून भाजी घेत असताना झाला होता. एकाने घेतलेल्या भाजीचे ३२ रुपये ५० पैसे झाले होते. भाजीवाल्याकडे सुट्टे पैसे नव्हते आणि भाजी घेणाऱ्याकडे पण सुट्टे पैसे नव्हते पण सेकंदाचा वेळ न दवडता त्याने आपला मोबाईल बाहेर काढून फोन पे वरून त्याने ३२ रुपये ५० पैसे चुकते केले. तो त्याच्या मार्गाला निघून गेला. दोन्ही प्रसंग मनात यायचं कारण म्हणजे दोन्ही प्रसंगात सामान्य मध्यम वर्गीय लोकांच्या हातात असलेल्या डिजिटल क्रांतीतील फरक. एक प्रसंग भारताच्या मानाने प्रगत देशात आणि स्टारबक्स सारख्या आउटलेट मधील तर दुसरा भारताच्या शहरात रस्त्यावर भाजी विकणाऱ्या विक्रेत्याच्या बाबतीतील. पण भारतातील भाजी विक्रेत्याने आणि एकूणच भारतीयांनी डिजिटल युगात इतर देशांपेक्षा घेतलेली आघाडी हा फरक स्पष्टपणे दिसून आला. हा फरक एका आउटलेट पुरती मर्यादित नव्हता तर एकूणच त्या देशातील लोकांच्या मानसिकतेमधील होता. 

१ जुलै २०१५ या दिवशी भारतात 'डिजिटल भारत' या मोहिमेचा श्रीगणेशा भारताच्या तत्कालीन पंतप्रधानांनी केला. National Payments Corporation of India (NPCI) या संस्थेच्या मार्गदर्शनाखाली याची आखणी केली गेली. तीन झिरो ही त्रिसूत्री घेऊन ही मोहीम सुरु झाली. झिरो टाईम, झिरो टच आणि झिरो कॉस्ट हे समोर ठेवून UPI (Unified Payments Interface), Immediate Payment Service (IMPS) सारख्या मार्गानी सर्वसामान्य माणसाला डिजिटल भारताचा भाग होण्यासाठी सगळ्याच पातळीवर प्रयत्न केले गेले. भारताच्या भूतपूर्व वित्त मंत्र्यांनी या योजनेची संसदेत खिल्ली उडवली. रस्त्यावर रोज कमावून आपली दोन वेळेचं पोट भरणारा विक्रेता कुठून अश्या योजनेच्या कवेत येणार? भारता सारख्या शेतीप्रधान आणि प्रगतीच्या बाबतीत अजूनही चाचपडणाऱ्या देशात डिजिटल क्रांती वगैरे सगळी न पूर्ण होणारी स्वप्न आहेत असं त्यांनी निक्षून सांगितलं होतं. आज २०२२ मधे तब्बल ४८ बिलियन (४८०० कोटी) व्यवहार डिजिटल माध्यमातून केले जात आहेत. आज जगात डिजिटल व्यवहारांच्या बाबतीत भारत संपूर्ण जगाचे नेतृत्व करतो आहे. भारतामागे असलेल्या चीनमध्ये  सुद्धा फक्त  १८ बिलियन (१८०० कोटी) व्यवहार या माध्यमातून होत आहे. हे आकडे भारताने फक्त गेल्या ७ वर्षात गाठलेले आहेत. ज्या वेगाने ते वाढत भारताच्या कानाकोपऱ्यात वाढत आहेत ती एका नवीन डिजिटल क्रांतीची सुरवात आहे असं म्हंटल तर चुकीचं ठरणार नाही. 

भारतात होणारी डिजिटल क्रांती आता जगापुढे एक अभ्यासाचा विषय झाला आहे. एकेकाळी असं म्हंटल जायचं की सरकारने जर १०० रुपये दिले तर ते लाभार्थी पर्यंत पोहचेपर्यंत फक्त १५ रुपये बाकी असायचे. जवळपास ८५% रक्कम ही सरकारी यंत्रणा आणि लाभार्थी पर्यंत जाण्याच्या रस्त्यातून गायब व्हायची. हे सगळे मार्ग जर बंद करायचं असेल तर एकमेव मार्ग समोर होता तो म्हणजे डिजिटल भारत. तब्बल १३० कोटी पेक्षा जास्त लोकांना जिकडे ७०% जनता खेड्या पाड्यात राहते. हे खूप मोठं शिवधनुष्य होतं. एकतर डिजिटल भारत उभा करण्यासाठी बँकिंग व्यवस्था, इंटरनेट, मोबाईल यंत्रणा आणि सगळ्यात  महत्वाची त्यांची मानसिकता बदलणं यासाठी प्रचंड मेहनतीची आणि समोर उद्दिष्ठ ठेवून पावलं टाकण्याची गरज होती. हे सगळं राजकीय आणि तात्विक दृष्टा बॅकफायर होण्याची शक्यता ही खूप होती. तरीपण भारतीय नेतृत्वाने यावर पुढे जाण्याचा निर्णय घेतला. 

डिजिटल भारताची सुरवात झाली ती सर्वसामान्य भारतीयाला बँकिंग क्षेत्राशी जोडण्यापासून. कारण बँकिंग क्षेत्राशी जोडल्यानंतरच सरकार कडून दिले जाणारे फायदे समाजातील सगळ्यात खालच्या वर्गापर्यंत जसेच्या तसे पोहचणार होते. जनधन योजना भारताने आणली त्यातून भारतातील प्रत्येकाला बँकिंग क्षेत्राशी जोडण्याचे प्रयत्न सर्व स्तरातून झाले. आज याच योजनेतून तब्बल २९.५ कोटी सामान्य जनता बँकिंग क्षेत्राशी जोडली गेली आहे. आज भारतातील ८०% लोकांकडे बॅंकेचे खाते आहे. याचा अर्थ जवळपास १०० कोटी पेक्षा जास्ती लोक आज डिजिटल भारताचा प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्षपणे भाग झाली आहेत. या पुढचं पाऊल होतं इंटरनेट आणि मोबाईल भारताच्या कानाकोपऱ्यात उपलब्ध करून देणं. आज भारतात १२० कोटी लोकांकडे मोबाईल फोन जाऊन पोहचलेले आहेत. त्यातील जवळपास ७५ कोटी लोकांकडे स्मार्ट फोन आहेत. ज्या प्रमाणात भारतात क्रांती होते आहे त्याच्या आकड्यानुसार २०२६ पर्यंत १०० कोटी भारतीयांनकडे स्मार्ट फोन आलेले असतील. भारतात आज इंटरनेट वापरणाऱ्या लोकांची संख्या ७५ कोटी इतकी प्रचंड आहे. २०२५ पर्यंत ९० कोटी तर २०४०  पर्यंत हाच आकडा १५० कोटी पलीकडे असेल. इंटरनेट वापरण्याची संख्या भारताच्या खेड्यात लक्षणीय वाढत आहे. २०१९ एका वर्षात जवळपास ४५% वाढ नोंदली गेली आहे. भारताच्या शहरात नाही तर खेड्यात इंटरनेट ची वाढती संख्या भारतात चालू असलेल्या डिजिटल क्रांती च एक द्योतक आहे. 

वाईटातून पण काहीतरी चांगलं होत असते असं म्हणतात. कोरोना महामारीमुळे भारताच्या डिजिटल क्रांतीला एक प्रकारे बूस्टर डोस मिळाला. बाहेर पडण्यावर असलेले निर्बंध, कॅश चा तुटवडा आणि प्रत्यक्ष व्यवहारावर आलेली बंधन अश्या सगळ्या गोष्टीमुळे भारतात डिजिटल व्यवहारांची मागणी अतिशय वेगाने वाढली. भारतात त्याच निमित्ताने फिनटेक (financial technology) कंपन्यांच जाळ झालं. आज जगात सगळ्यात जास्ती वेगाने भारतात फिनटेक स्टार्ट अप असून त्यांची संख्या ६६३६ इतकी प्रचंड आहे. या सर्व कंपन्यांच बाजार मूल्य ३१ बिलियन (३१०० कोटी) अमेरीकन डॉलर आहे. त्यातील २१ कंपन्या या युनिकॉर्न आहेत. ( युनिकॉर्न म्हणजे ज्या कंपन्यांच बाजार मूल्य १ बिलियन (१०० कोटी) अमेरीकन डॉलर पेक्षा जास्त आहे.)  याचसोबत सरकारने आपला सर्व कारभार डिजिटल यंत्रणेवर नेऊन ६ कोटी ३० लाख Micro, Small and Medium Enterprises (MSMEs) व्यापारांना डिजिटल क्रांतीत जोडलं आहे. सरकारने ही क्रांती सुरु झाल्यापासून लाभार्थी लोकांच्या डायरेक्ट बँक खात्यात जमा केलेली रक्कम तब्बल २३ लाख कोटी रुपये इतकी प्रचंड आहे. विचार करा यातली ८५% रक्कम जर भारतात डिजिटल क्रांती झाली नसती तर लाभार्थी पर्यंत पोहचली नसती. जानेवारी २०२२ ते मार्च २०२२ या पहिल्या तिमाहीत भारतात युपीआय माध्यमातून ९.६ बिलियन (९६० कोटी) व्यवहार झाले. त्यात व्यवहार झालेल्या रुपयांची किंमत होती तब्बल १०.२५ ट्रिलियन रुपये ( १०.२५ लाख कोटी). 

भारतात आज गल्ली ते नाका, मॉल ते फुटपाथ आणि अगदी भिकाऱ्या पर्यंत डिजिटल पेमेंट चे बोर्ड लागलेले आहेत. ज्या सहजतेने या डिजिटल क्रांतीचे फायदे आणि उपलब्धता समाजातल्या अगदी शेवटच्या स्तरापर्यंत पोहचलेले आहेत हे नक्कीच प्रशंसनीय आहे. येत्या काही वर्षात भारतात कॅश ने होणारे व्यवहार जवळपास संपुष्टात येतील अशी शक्यता आहे. डिजिटल क्रांती ने आपसूक भ्रष्टाचाराला एक प्रकारे आळा घातला आहे. नक्कीच अजून खूप मोठा पल्ला बाकी आहे. पण ज्या वेगाने भारत डिजिटल व्यवहाराकडे वळतो आहे तो वेग अनेक प्रगत राष्ट्रांपेक्षा जास्त आहे. डिजिटल क्रांती ही फक्त व्यवहारापुरती मर्यादित नाही तर सर्व स्तरावर ती होते आहे. आज घर बसल्या तुमच्या कोव्हीड लसीकरणाचे, जन्म-मृत्यू दाखल्याचे सर्टिफिकेट ते आयकर रिटर्न पासून सगळ्या सुविधा मोबाईल फोनवरून आपण घेऊ शकत आहोत. ऑनलाईन शिक्षणाचा फायदा भारतात १३.६ मिलियन विद्यार्थी घेत आहेत. अमेरीकेनंतर ऑनलाईन शिक्षणात भारताचा दुसरा क्रमांक आहे. येत्या काही वर्षात भारत अमेरीकेला या बाबतीत मागे टाकेल असे आकडे दाखवत आहेत. 

त्यामुळेच डिजिटल भारत या शतकात समर्थपणे पुढे आहे हे मला देशविदेशातून हिंडत असताना स्पष्टपणे दिसते आहे. माझ्यासारखाच इतर अनेक लोकांचा याबाबतीत अनुभव आहे. या डिजिटल क्रांतीची सुरवात करणाऱ्या आणि त्यात हातभार लावणाऱ्या सर्व अनाम लोकांना माझा कडक सॅल्यूट. 

जय हिंद!!! 

फोटो शोध सौजन्य :- गुगल

सूचना :- ह्या पोस्टमधील शब्दांकन (विनीत वर्तक ©) कॉपीराईट आहे.




Monday, 18 July 2022

#Khare_Vare_Matlai_Vare (Episode 24)... Vinit Vartak ©

 #Khare_Vare_Matlai_Vare (Episode 24)... Vinit Vartak ©

In the last few days, some remarkable events have taken place at the international level. But unfortunately it was not recorded as it should have been. These events are very important from India's point of view. We need to understand the things behind these events that brighten the image of India. The most important event is the 'I2U2' Meeting. This meeting or the group as a whole has become globally known as a group that starts a new chapter. I2U2 means India, Israel ( 2I) United States of America, United Arab Emirates ( 2U). These four countries have come together on the occasion of this group. Along with this, 4 religions of the world have come together. India (Hindu), Israel (Jew), America (Christian), U. A. E. (Arab-Muslim). All these four countries represent four different religions. That is why this group has gained a different importance. This group has been established to work together on the issues of water, energy, communication, space, food and health.

Although the main objective of I2U2 is on paper, many things and tricks are played behind the scenes. America has always intervened in the international arena. The conflict between Israel and Arab nations is nothing new to the world. America, which has been with Israel for a few decades in giving it the status of a nation and protecting it from Muslim nations, is now trying to establish reconciliation relations between Israel and the Arab nations. America needed such a nation to change the image of Israel in the minds of the Arab nations. A country that has good relations with Arab and Muslim nations and at the same time aligns with the principles of America and Israel. This is a philosophical piece but it will be useful to trade with. There was only one such country that was 'India'.

India has very close relations with Arab countries. Be it Saudi Arabia or UAE. India has created a distinct position in its relations with these countries. Along with this, Israel and America are very close allies of India. Apart from this, India is very strong both as a market and as an exporting country. For this reason, this group was established to coordinate in the Gulf countries. Which is called West Asian Quad. There is a Quad to deter China in the Indo-Pacific region, and now India's inclusion in the formation of a Quad-like group in the Gulf represents a change in the winds in many ways.

Just a few days ago, the US House of Representatives has unanimously approved the resolution to exclude India from the Countering America's Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA) while amending the National Defense Authorization Act (NDAA). It was unanimously approved by the Democratic & Republican Party members. If any of America's allies buys defense equipment from America's enemies like Russia, Iran, North Korea, America has the right to place that country in the ranks of the enemy countries. The law therefore gives the right to completely curb relations with that country on any form of aid given by the United States. Just a few months ago Turkey imposed the CATSA  Act on Turkey as it acquired the S-400 system from Russia like India. Therefore, Turkey's has been shaken in a way. Note that Turkey is a member country of NATO countries. While the country is very close to the US, the US has imposed all restrictions on Turkey based on this law. As part of this, the US has expelled Turkey from the F-35 fighter jet project. 

India is not a member of any group or campaign. India has been pursuing its foreign policy in a detached manner till date. Where India's national interest lies, the decision is taken and India is proceeding in such a manner. Although not close to the US, the US House of Representatives voted unanimously to exclude India from CATSA. Then it becomes clear how much India's influence has increased. Now this decision will go to the US Senate and it will be signed by the US President saying that India will be the first country to get such special treatment. Turkey is literally boiling over there. When we were a member of NATO, America unilaterally imposed sanctions on us without asking us, and on the other hand, India is being treated completely differently. Now one might say that America has an advantage in this and it really does. There is nothing to deny it. Because if the power hungry China is to be given to the dictator, it is the need of the hour to make India strong. But equally important are India's behind-the-scenes moves to bring about such a change in US law. We have to recognize that India's steps on the chessboard are very long when the opposing parties also throw their weight in India's favor at the same time. 

While India is playing its tricks with America on the world stage, India has started a different game with Russia. India has stood firm with Russia when the world has ostracized Russia. India has been increasing its import of Russian crude oil from Russia every month. During the month of May India was buying 800,000 barrels of oil from Russia every day. The same figure has reached 10,00,000 barrels per day in the month of June. Russian oil now accounts for 25% of India's total crude oil requirement. Experts are saying that this number will increase further in the coming time. International oil prices are stable around $100/barrel as India buys oil from Russia. Otherwise they would have gone up to $110 to $115. India alone has provided 5 billion (500 crore) US dollars to Russia since the start of the war. which have been a lifeblood for Russia's economy.

India has now taken a step further and started preparing to do business with its allies in Indian rupees instead of US dollars. India has decided to pay in rupees if any transaction is to be done. What this means is that we are reducing our need for the US dollar. The more transactions we do in rupees, the more the demand for rupees will be and that will stop the depreciation of the rupee. An example is the 5 billion US dollars we paid to Russia as price of oil if we pay it in rupees, we will save 5 billion worth of US dollars. As transactions are denominated in rupees, the demand for rupees will increase. Overall our foreign exchange reserves will increase which is good for the economy of any country. Now, due to increased demand for dollar, rupee is depreciating against it. But to reverse this situation, India has taken these steps to deal with its allies.

On the whole, India is playing its own tricks on the international stage. India today is voicing what it thinks is right without any pressure. Although the economic and geographical conditions are partly responsible for this, the participation and leadership of the political leadership is important. India's position as both the vizier and the king on the chessboard simultaneously curbing their moves represents the shifting tides and winds of change. Only the coming time will give the answer as to what changes these winds bring about in world politics.

Jai Hind!!!

Photo Search Courtesy :- Google

Notice :- Wording in this post is copyright. 



#खारे_वारे_मतलई_वारे ( भाग २४)... विनीत वर्तक ©

 #खारे_वारे_मतलई_वारे ( भाग २४)... विनीत वर्तक ©

गेल्या काही दिवसात आंतरराष्ट्रीय पातळीवर काही उल्लेखनीय घटना घडलेल्या आहेत. पण खेदाने त्याची नोंद हवी तशी घेतली गेली नाही. या घटनांना भारताच्या दृष्टिकोनातून खूप महत्व आहे. भारताची प्रतिमा उजळवून टाकणाऱ्या या घटनांमागच्या गोष्टी आपण समजून घेतल्या पाहिजेत. त्यातली सगळ्यात महत्वाची घटना म्हणजे 'आय टू यु टू' परीषद. ही परीषद किंवा एकूणच हा ग्रुप जागतिक पातळीवर एक नवा अध्याय सुरु करणारा असा ग्रुप म्हणून प्रसिद्ध झाला आहे. आय टू यु टू ( I2U2 ) म्हणजे इंडिया, इस्राईल ( २ आय) युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरीका, युनायटेड अरब अमिराती ( २ यू). हे चार देश या ग्रुप च्या निमित्ताने एकत्र आले आहेत. त्याच सोबत जगातील ४ धर्म एकत्र आले आहेत. भारत (हिंदू), इस्राईल (यहुदी), अमेरीका (ख्रिश्चन), यु. ए. ई. (अरब-मुसलमान). हे चारही देश चार वेगवेगळ्या धर्माचं प्रतिनिधित्व करतात. त्यामुळेच या ग्रुप ला एक वेगळं महत्व प्राप्त झालं आहे. पाणी,उर्जा, दळणवळण,अवकाश, अन्न आणि आरोग्य या विषयांवर एकत्र येऊन काम करण्यासाठी या ग्रुप ची स्थापना केली आहे. 

आय टू यु टू ची मुख्य उद्दिष्ठ कागदावर असली तरी पडद्यापाठी अनेक गोष्टी आणि चाली खेळल्या गेल्या आहेत. अमेरीका नेहमीच आंतरराष्ट्रीय पटलावर हस्तक्षेप करत आलेली आहे. इस्राईल आणि अरब राष्ट्रातील संघर्ष जगासाठी काही नवा नाही. इस्राईल ला राष्ट्राचा दर्जा देण्यात आणि मुस्लिम राष्ट्रांपासून त्यांच रक्षण करण्यात गेली काही दशके सोबत असलेली अमेरीका आता इस्राईल ला अरब राष्ट्रांशी सलोख्याचे संबंध प्रस्थापित करण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. अरब राष्ट्रांच्या मनात इस्राईल ची असलेली प्रतिमा बदलण्यासाठी अमेरीकेला अश्या एका राष्ट्राची गरज होती. जो देश अरब आणि मुस्लिम राष्ट्रांशी चांगले संबंध असणारा असेल आणि त्याच सोबत अमेरीका आणि इस्राईल यांच्या तत्वांशी सांगड घालणारा असेल. हा झाला तात्विक भाग पण याच सोबत व्यापार करण्यासाठी उपयुक्त असेल. असा एकच देश समोर होता तो म्हणजे 'भारत'. 

भारताचे अरब राष्ट्रांशी अतिशय जवळचे संबंध आहेत. सौदी अरेबिया असो वा यु.ए.इ. भारताने आपली एक वेगळ स्थान या देशांबरोबरच्या संबंधात निर्माण केलं आहे. त्याच सोबत इस्राईल आणि अमेरीका हे भारताच्या अतिशय जवळचे सहकारी आहेत. या शिवाय भारत एक बाजारपेठ ते एक निर्यात करणारा देश अश्या दोन्ही बाजूने अतिशय सक्षम झालेला आहे. यासाठीच आखाती राष्ट्रात समन्वय साधण्यासाठी या ग्रुप ची स्थापना करण्यात आली. ज्याला वेस्ट आशियाई क्वाड असं म्हंटल गेलेलं आहे. इंडो-पॅसिफिक भागात चीन ला रोखण्यासाठी क्वाड आहेच आणि आता आखाती देशात अश्या पद्धतीने क्वाड सारखा ग्रुप स्थापन करताना भारताचा त्यात समावेश करणं अनेक अर्थाने बदललेल्या वाऱ्यांचे प्रतिनिधित्व करणारी घटना आहे. 

अगदी काही दिवसांपूर्वी अमेरीकेच्या हाऊस ऑफ रिप्रेझेन्टेटिव्ह ने National Defence Authorization Act (NDAA) या अमेरिकेच्या कायद्यात बदल करताना भारताला कॅटसा म्हणजेच (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA) मधून वगळण्याचा ठराव एकमताने मंजूर केला आहे. या हाऊस मधे अमेरीकेच्या दोन्ही पार्टी म्हणजेच रिपब्लिकन आणि डेमोक्रॅटिक यांच्या सदस्यांनी एकमताने याला मंजुरी दिली आहे. हे विशेष आहे. हा कायदा अमेरीकेने विशिष्ठ देशांसाठी केला आहे. रशिया, इराण, नॉर्थ कोरिया अश्या अमेरीकेच्या शत्रू राष्टांकडून अमेरीकेच्या कोणत्याही मित्र देशाने संरक्षण साधने खरेदी केली तर त्या राष्ट्राला अमेरीका वाळीत टाकून त्यालाही शत्रू देशांच्या पंक्तीत बसवू शकते हा अधिकार अमेरीकेला आहे. त्यामुळे अमेरीकेकडून दिल्या जाणाऱ्या कोणत्याही स्वरूपाच्या मदतीवर, त्या देशाच्या संबंधांवर संपूर्णपणे अंकुश ठेवण्याचा अधिकार हा कायदा देतो. अगदी काही महिन्यांपूर्वी तुर्की ने भारताप्रमाणे एस ४०० ही प्रणाली रशिया कडून घेतली म्हणून तुर्की वर कॅटसा हा कायदा लागू केला. त्यामुळे तुर्की चे धाबे एक प्रकारे दणाणले आहेत. लक्षात घ्या तुर्की नाटो देशांचा सदस्य देश आहे. अमेरीकेच्या अतिशय जवळचा देश असताना अमेरीकेने सगळे प्रतिबंध या कायद्याचा आधार घेऊन तुर्की वर लावले आहेत. याचा भाग म्हणून अमेरीकेने एफ ३५ या लढाऊ विमानांच्या प्रोजेक्ट मधून तुर्कीची हकालपट्टी केली आहे. 

भारत कोणत्याही ग्रुप अथवा मोहिमेचा सदस्य नाही. भारत आजवर अलिप्त पद्धतीने आपलं विदेशी धोरण अवलंबत आला आहे. भारताचं राष्ट्रहित जिकडे आहे तेच निर्णय आणि तश्या पद्धतीने भारत मार्गक्रमण करत आहे. अमेरीकेच्या जवळ नसताना पण भारताला कॅटसा मधून वगळण्यासाठी अमेरीकेतील हाऊस ऑफ रिप्रेझेन्टेटिव्ह एकमताने मतदान करतात. तेव्हा भारताचा दबदबा किती वाढला आहे हे स्पष्ट होते. आता हा निर्णय अमेरीकेच्या सिनेट मधे जाईल आणि त्यावर अमेरीकेच्या राष्ट्राध्यक्षांनी सही केली की अशी स्पेशल वागणूक मिळालेला भारत हा पहिला देश असेल. तिकडे तुर्की अक्षरशः कोकलतो आहे. आम्ही नाटो चे मेम्बर असताना आम्हाला साधं न विचारता अमेरीकेने आमच्यावर एकतर्फी निर्बंध लावले आणि दुसरीकडे भारताला मात्र संपूर्णपणे वेगळी वागणूक दिली जात आहे. आता कोणी म्हणेल की यात अमेरीकेचा फायदा आहे आणि खरच आहे. त्यात नाकारण्यासारखं काही नाही. कारण सत्तापिपासू चीन ला कटशह द्यायचा असेल तर भारत सामर्थ्यवान करणं ही काळाची गरज आहे. पण असं असलं तरी अश्या पद्धतीचे बदल अमेरीकेच्या कायद्यात करण्यासाठी भारताने पडद्यापाठी खेळलेल्या चाली ही तितक्याच महत्वाच्या आहेत. एकाचवेळी एकमेकांच्या विरोधी पार्टी सुद्धा भारताच्या बाजूने आपलं वजन टाकतात तेव्हा बुद्धिबळाच्या पटलावर भारताने टाकलेली पावलं खूप लांबची असतात हे आपण ओळखलं पाहिजे. 

एकीकडे भारत अमेरीकेसोबत जागतिक मंचावर आपल्या चाली खेळत असताना भारताने रशियासोबत वेगळाच डाव सुरु केला आहे. रशियाला जगाने वाळीत टाकल्यावर भारत रशियासोबत ठामपणे उभा राहिला आहे. भारताने रशियन क्रूड ऑईल ची आयात रशियाकडून प्रत्येक महिन्याला वाढवत नेली आहे. मी महिन्यात जिकडे भारत प्रत्येक दिवसाला ८,००,००० बॅरल ऑईल रशियाकडून घेत होता. तोच आकडा जून महिन्यात १०,००,००० बॅरल प्रति दिवस इतका पोहचला आहे. रशियन ऑईल ने आता भारताच्या क्रूड ऑईल च्या संपूर्ण गरजेचा २५% हिस्सा व्यापला आहे. हा आकडा येत्या काळात अजून वाढेल असं जाणकार सांगत आहेत. भारताने रशियाकडून ऑईल घेतल्याने ऑईल च्या आंतरराष्ट्रीय किमती १०० डॉलर / प्रति बॅरल च्या आसपास स्थिर आहेत. अन्यथा त्या ११० ते ११५ डॉलर पर्यंत गेल्या असत्या. एकट्या भारताने रशियाला युद्ध सुरु झाल्यापासून ५ बिलियन (५०० कोटी) अमेरीकन डॉलर उपलब्ध करून दिले आहेत. जे रशियाच्या अर्थव्यवस्थेसाठी संजीवनी ठरले आहेत. 

भारताने आता अजून एक पाऊल पुढे टाकत आपल्या मित्र राष्ट्रांशी अमेरीकेच्या डॉलरपेक्षा भारतीय रुपयातून व्यवहार करण्याची तयारी सुरु केली आहे. कोणताही व्यवहार करायचा झाला तर पैसे हे रुपयात देण्याचं भारताने ठरवलं आहे. याचा अर्थ काय तर आपण अमेरीकन डॉलर ची गरज कमी करत जातो आहोत. जेवढा व्यवहार आपण रुपयांमध्ये करू तेवढ्या रुपयांची गरज जास्ती लागेल आणि त्यामुळे रुपयाचं होणारं अवमुल्यन थांबेल. एक उदाहरण म्हणजे रशियाला आपण जे ५ बिलियन अमेरीकन डॉलर ऑईल ची किंमत म्हणून दिले तेच जर आपण रुपयात दिले तर आपलं ५ बिलियन मूल्य असलेले अमेरीकन डॉलर वाचतील. व्यवहार रुपयात झाल्यामुळे रुपयाची मागणी वाढेल. एकूणच आपला परकीय चलनाचा साठा वाढत जाईल जे कोणत्याही देशाच्या अर्थव्यवस्थेसाठी चांगल आहे. आता डॉलर ची मागणी वाढल्यामुळे रुपया त्याच्या तुलनेत घसरतो आहे. पण ही परिस्थिती उलट करण्यासाठी भारताने आपल्या मित्र राष्ट्रांसोबत व्यवहार करण्याची ही पावलं टाकली आहेत. 

एकूणच काय तर भारत आंतरराष्ट्रीय पटलावर आपल्या चाली आपल्या मर्जीने खेळतो आहे. भारत आज कोणाचही दडपण न घेता त्याला जे योग्य वाटते ते मत मांडतो आहे. याला आर्थिक आणि भौगोलिक परीस्थिती काही अंशी कारणीभूत असली तरी राजकीय नेतृत्व चा ही सहभाग आणि नेतृत्व महत्वाचं आहे. एकाचवेळी बुद्धिबळाच्या पटलावर वजीर आणि राजा या दोघानांही आपल्या चालीत अंकुश ठेवणाऱ्या भारताचं स्थान हे बदलणाऱ्या खाऱ्या आणि मतलई वाऱ्यांच प्रतिनिधित्व करते आहे. येणाऱ्या काळात हे वारे कोणते बदल जागतिक राजकारणात घडवतात याची उत्तर येणारा काळच देईल. 

जय हिंद!!!

फोटो शोध सौजन्य :- गुगल 

सूचना :- ह्या पोस्टमधील शब्दांकन (विनीत वर्तक ©) कॉपीराईट आहे.



Saturday, 16 July 2022

Green Hydrogen... Vinit Vartak ©

 Green Hydrogen... Vinit Vartak ©

Hydrogen is found in the very first column of the periodic table. Hydrogen, one of the lightest elements in the universe, is not found alone in the universe. But it is available in countless forms in the world. The simplest form we have in front of us is 'water'. Two hydrogen atoms and one oxygen atom combine to form water, which covers 71% of the earth's surface. We have learned this in our school life. But what is not taught in school is that water is created when hydrogen is burned as fuel or when it chemically combines with oxygen. Energy is released in this process.

2H2 (g) + O2 (g) → 2H2O (g) + energy

Although we have learned this first and simplest chemical equation, we were hesitant to use it until now. If only hydrogen is burned in air, water is produced. This process does not involve any combination with carbon. We know that most of the pollution on Earth is related to carbon. As the fuels available today are carbon bound, they emit carbon compounds after burning, thus adding to the pollution. Hydrogen is now coming forward to reduce this. Because as mentioned above, hydrogen does not in any way partner with the carbon atom in providing energy. Rather it creates water. which we need.

Now you have realized that we have a continuous source of energy available to us. We can separate hydrogen from water. When it burns, water is formed again.We continue to generate fuel source from fuel and get energy from it. It does not create any kind of pollution. Because hydrogen and carbon don't like each other. Now let us think that why we are burning petrol and diesel on earth for so many years when it is so easy. So the biggest problem in all the above processes is to separate the hydrogen. Hydrogen comes in many forms in nature, one is by burning fuel (any fossil fuel). Second is from methane and other gases and third is electrolysis of water.

Now you must have noticed that we can get hydrogen in many ways. It is named after the way in which it is formed. Hydrogen produced from fossil fuels is called gray hydrogen, while that produced from coal is called gray or black hydrogen. It is formed from gases called blue hydrogen. So the most important thing is that the hydrogen which does not emit carbon elements in any way during its production is called 'green hydrogen'. According to the formula written above, we need energy to separate hydrogen and oxygen from water again (electrolysis of water). The biggest problem with using hydrogen as a fuel so far is that the cost of producing hydrogen is around 70%-80%. Hence, hydrogen was becoming more expensive than other fuels. Along with that, storage of hydrogen as a fuel was a major problem. There were many difficulties in transporting and using hydrogen. But with technological advancements in the last few decades, we have overcome almost all of these difficulties.

We can use hydrogen by making some changes in our existing engines. Internal combustion engines can use hydrogen as fuel. At the same time, using fuel cells, we can connect our current vehicles to hydrogen on electric power. That is why hydrogen will suddenly appear on the surface of the universe in the near future. Green hydrogen has been added to it. We know that we have now shifted to renewable energy. Solar, Windmill, Dam (Hydro Power Plant) and Nuclear (Clean Energy). If we use the energy produced from this source to produce hydrogen by the method (electrolysis of water), the hydrogen produced will be produced entirely without the use of carbon atoms in any way. If we use this hydrogen as fuel, we will only produce water from it. Overall, we have started moving towards 0% carbon emissions. It will have a green hydrogen game changer.

India has set a target of 0% carbon emissions by 2070. Green hydrogen is going to play the lion's share in doing this. India's green hydrogen requirement by 2050 alone is 23 MT. Along with this, there will be a need for green hydrogen on a large scale throughout the world. On 15 August 2021, the Prime Minister of India announced India's 'National Hydrogen Mission' while speaking from the Red Fort. In a year after that, leading industries in India have started taking steps on this. Reliance Industries on one hand announced the 1-1-1 mission. Achieving 1 kg of green hydrogen at 1 dollar in 1 decade. For this, Reliance has started investing Rs 60,000 crore. Adani Group has made it clear that it will invest US$ 5000 crore in green hydrogen in the next decade. Indian Oil, Tata Steel, Indian Railways, HPCL, GAIL (GAIL), Larsen & Toubro, NTPC, J.S.W., many well-known companies in India have ventured into it. Green hydrogen is the reason why all these companies are getting into this. According to estimates, its market in India alone is going to be a huge 25 to 30 billion US dollars in the next 20 years.

Green hydrogen is not only limited to cars but every company and business associated with hydrocarbons is going to turn to green hydrogen in the coming time. Steel companies like Tata are now developing technology to make steel using green hydrogen. That's why Indian entrepreneurs have recognized the steps of the coming times and started investing in this sector on a large scale. Note that these things may seem impossible today. In 5-10 years they will be a part of our life. India is emerging as a leading country in the field of green hydrogen like solar energy. There is no need to tell wise people where job and career opportunities are going to be available if they observe the changing conditions. If you invest this from now, the return on investment will be many times more than you or we think. That is why green hydrogen is going to be the biggest fuel source to replace petrol-diesel in the coming years.

 Jai Hind!!!

Photo Search Courtesy :- Google

Notice :- Wording in this post is copyright.



ग्रीन हायड्रोजन... विनीत वर्तक ©

 ग्रीन हायड्रोजन... विनीत वर्तक ©

हायड्रोजन पिरॉडिक टेबल मधे अगदी पहिल्या रकान्यात आपल्याला आढळून येतो. विश्वातील एक अतिशय हलकं मूलद्रव्य असलेला हायड्रोजन असा एकटा विश्वात सापडत नाही. पण तो जगात मोजता येणार नाही इतक्या स्वरूपात उपलब्ध आहे. त्याच सगळ्यात सोप्प रूप आपल्यासमोर आहे ते म्हणजे 'पाणी'. दोन हायड्रोजन चे अणू आणि एक ऑक्सिजन चा अणू मिळून पृथ्वीचा ७१% भाग व्यापलेलं पाणी तयार झालं आहे. हे आपण शालेय जीवनात शिकलो आहोत. पण शाळेत हे शिकवलं नाही की पाणी हे हायड्रोजन इंधन म्हणून जाळल्यानंतर किंवा त्याचा रासायनिक संयोग ऑक्सिजन सोबत झाल्यावर ते तयार होते. या प्रक्रियेत ऊर्जा बाहेर पडते. 

2H2 (g) + O2 (g) → 2H2O (g) + energy

हे सगळ्यात पहिलं आणि सोप्प रासायनिक समीकरण आपण शिकलो असलो तरी आजवर त्याचा वापर करायला आपण कचरत होतो. नुसता हायड्रोजन जर हवेत जाळला तर पाण्याची निर्मिती होते. या प्रक्रियेत कार्बन शी कोणत्याही प्रकारचा संयोग होत नाही. आपल्याला माहित आहे की पृथ्वीवर होणारं अमाप प्रदूषण हे कार्बन शी निगडित आहे. आज उपलब्ध असलेली इंधन कार्बन शी निगडित असल्याने जाळल्यानंतर कार्बन ची संयुग उत्सर्जित करतात त्यामुळे प्रदूषणात भर पडत आहे. हेच कमी करण्यासाठी आता हायड्रोजन पुढे येत आहे. कारण वर सांगितलं तसं हायड्रोजन कोणत्याच पद्धतीने ऊर्जा देताना कार्बन अणू शी भागीदारी करत नाही. उलट तो पाण्याची निर्मिती करतो. ज्याची आपल्याला गरज आहे. 

आता तुमच्या लक्षात आलं असेल की उर्जेचा अखंड स्रोत जो निरंतर चालणारा असेल तो आपल्याकडे उपलब्ध आहे. पाण्यातून हायड्रोजन आपण वेगळा काढू शकतो. तो जाळला की पुन्हा पाणी तयार होते. इंधनातून इंधनाच्या स्रोताची निर्मिती आणि त्यातून उर्जा आपल्याला मिळत रहाते. यात कोणत्याही प्रकारचं प्रदूषण तयार होत नाही. कारण हायड्रोजन आणि कार्बनचा ३६ चा आकडा आहे. आता आपण विचार करू की इतकं सोप्प असताना आपण इतके वर्ष का मग पृथ्वीवर पेट्रोल, डिझेल जाळत आहोत. तर वरच्या सगळ्या प्रक्रियेत सगळ्यात मोठी अडचण आहे ती हायड्रोजन वेगळा करण्याची. हायड्रोजन निसर्गात अनेक रूपांनी मिळतो एक म्हणजे इंधन (कोणतंही जिवाष्म इंधन) जाळण्यातून हायड्रोजन मिळतो. दुसरं म्हणजे मिथेन आणि इतर गॅस मधून आणि तिसरं म्हणजे इलेक्ट्रोलिसिस ऑफ वॉटर. 

आता लक्षात आलं असेल की हायड्रोजन अनेक पद्धतींनी आपण मिळवू शकतो. ज्या मार्गाने तो तयार होतो त्याप्रमाणे त्याला नाव देण्यात आलेलं आहे. जिवाष्म इंधनापासून जो हायड्रोजन तयार होतो त्याला ग्रे हायड्रोजन असं म्हणतात, तर कोळश्यापासून मिळतो त्याला ग्रे किंवा ब्लॅक हायड्रोजन , तर गॅसेस पासून तयार होतो त्याला ब्लु हायड्रोजन म्हणतात. तर सगळ्यात महत्वाचा म्हणजे जो हायड्रोजन तयार होताना कोणत्याही पद्धतीने कार्बन घटकांच उत्सर्जन वातावरणात करत नाही अश्या हायड्रोजन ला 'ग्रीन हायड्रोजन' असं म्हणतात. वर जे सुत्र लिहिलं आहे त्याप्रमाणे आपल्याला पाण्यापासून पुन्हा हायड्रोजन आणि ऑक्सिजन हे वेगळं करायला (इलेक्ट्रोलिसिस ऑफ वॉटर) ऊर्जेची गरज लागते. हायड्रोजन इंधन म्हणून वापरण्यात आत्ता पर्यंत सगळ्यात मोठी अडचण होती ती म्हणजे हायड्रोजन तयार करण्याचा खर्च हा जवळपास ७०%-८०% इतका होता. त्यामुळे इतर इंधनांपेक्षा हायड्रोजन इंधन म्हणून महागात पडत होतं. त्याच्या सोबत हायड्रोजन इंधन म्हणून साठवण ही एक मोठी अडचण आपल्यासमोर होती. हायड्रोजन च वहन आणि त्याचा वापर करण्यात खूप अडचणी होत्या. पण गेल्या काही दशकात झालेल्या तांत्रिक प्रगतीने आपण यातील जवळपास सर्व अडचणींवर मात केली आहे.  

हायड्रोजन चा वापर आपण आपल्या सध्या अस्तित्वात असलेल्या इंजिनात काही बदल करून वापर करू शकतो. इंटर्नल कंबशन इंजिन ही हायड्रोजन फ्युल म्हणून वापरता येऊ शकतात. त्याच सोबत फ्युल सेल वापरून आपण इलेक्ट्रिक उर्जेवर आपल्या सध्याचा गाडयांना हायड्रोजन शी संलग्न करू शकतो. त्यामुळेच अचानक विश्वाच्या पटलावर हायड्रोजन चा उदय येत्या काळात होणार आहे. त्यात भर पडली आहे ती ग्रीन हायड्रोजन ची. आपल्याला माहित आहे की आपण आता अक्षय ऊर्जेकडे वळलो आहोत (renewable energy). सौर, पवनचक्की, धरणातून (हायड्रो पॉवर प्लांट) आणि न्यूक्लिअर (क्लीन एनर्जी). जर आपण (इलेक्ट्रोलिसिस ऑफ वॉटर) पद्धतीने हायड्रोजन तयार करण्यासाठी या स्रोतातून तयार झालेली ऊर्जा वापरली तर तयार होणारा हायड्रोजन हा संपूर्णपणे   कार्बन अणूचा कोणत्याही पद्धतीने वापर न करता तयार होणारा असेल. या हायड्रोजन चा आपण इंधन म्हणून वापर केला तर त्यातून फक्त पाण्याची निर्मिती आपण करत जाणार आहोत. एकूणच संपूर्णपणे कार्बन उत्सर्जन ०% करण्याकडे आपण वाटचाल सुरु केली आहे. त्यात ग्रीन हायड्रोजन गेम चेंजर असणार आहे. 

भारताने २०७० पर्यंत कार्बन उत्सर्जन ०% करण्याचं लक्ष्य समोर ठेवलं आहे. हे करण्यात सिंहाचा वाटा हा ग्रीन हायड्रोजन चा असणार आहे. २०५० पर्यंत एकट्या भारताची ग्रीन हायड्रोजन ची गरज ही २३ एम.टी. इतकी असेल. त्याचसोबत संपूर्ण जगात मोठ्या प्रमाणावर ग्रीन हायड्रोजन ची गरज भासणार आहे. १५ ऑगस्ट २०२१ रोजी भारताच्या पंत्रप्रधानांनी लाल किल्यावरून भाषण करताना भारताच्या 'नॅशनल हायड्रोजन मिशन' ची घोषणा केली. त्या नंतर एका वर्षाच्या काळात भारतातील आघाडीच्या उद्योगांनी यावर पावलं टाकायला सुरवात केली आहे. रिलायन्स इंडस्ट्री ने एकीकडे १-१-१ मिशन ची घोषणा केली. १ डॉलर मधे १ किलोग्रॅम ग्रीन हायड्रोजन १ दशकात साध्य करण. यासाठी रिलायन्स ने ६०,००० कोटी रुपयांची गुंतवणूक करण्यास सुरवात केली आहे. अदानी ग्रुप ने ५००० कोटी अमेरिकन डॉलर येत्या दशकात ग्रीन हायड्रोजन मधे गुंतवणार असल्याचं स्पष्ट केलं आहे. इंडियन ऑईल, टाटा स्टील, भारतीय रेल्वे, एच.पी.सी.एल., जी.ए.आय.एल. (गेल), लार्सन एन्ड टुब्रो, एन.टी.पी.सी., जे.एस.डब्लू सह भारतातील अनेक नामवंत कंपन्या यात कंबर कसून उतरल्या आहेत. या सगळ्या कंपन्या यात उतरण्याचं कारण आहे ग्रीन हायड्रोजन. अंदाजानुसार याची एकट्या भारतातील बाजारपेठ येत्या २० वर्षात तब्बल २५ ते ३० बिलियन अमेरिकन डॉलर इतकी प्रचंड असणार आहे.

ग्रीन हायड्रोजन हा फक्त कार पुरती मर्यादित नाही तर येत्या काळात हायड्रोकार्बन शी संलग्न असणारी प्रत्येक कंपनी आणि व्यवसाय हा ग्रीन हायड्रोजन कडे वळणार आहे. टाटा सारखी स्टील कंपनी आता ग्रीन हायड्रोजन चा वापर करून स्टील बनवण्याचं तंत्रज्ञान विकसित करत आहे. त्यामुळेच येणाऱ्या काळाची पावलं भारतीय उद्योजकांनी ओळखून या क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर गुंतवणूक सुरु केली आहे. लक्षात घ्या आज या गोष्टी अशक्यप्राय वाटत असल्या तरी अवघ्या ५-१० वर्षात त्या आपल्या आयुष्याचा भाग झालेल्या असतील. भारत सौर उर्जेप्रमाणे ग्रीन हायड्रोजन च्या क्षेत्रात एक आघाडीचा देश म्हणून पुढे येतो आहे. बदलणाऱ्या परिस्थितीच अवलोकन केलं तर नोकरीच्या, करीअरच्या संधी कुठे उपलब्ध होणार आहेत हे शहाण्या लोकांना सांगायची गरज नाही. आत्तापासून यादृष्टीने प्रयत्न केले तर गुंतवणुकीचा परतावा तुम्ही-आम्ही विचार करतो त्यापेक्षा कैक अधिक पटीने मिळणार आहे. त्यामुळेच ग्रीन हायड्रोजन हा येत्या काळात पेट्रोल-डिझेल ची जागा घेणारं सगळ्यात मोठा इंधन स्रोत असणार आहे.   

जय हिंद!!! 

फोटो शोध सौजन्य :- गुगल 

सूचना :- ह्या पोस्टमधील शब्दांकन (विनीत वर्तक ©) कॉपीराईट आहे.   






Friday, 15 July 2022

#Taparivarchya_Batamya 9... Vinit Vartak ©

 #Taparivarchya_Batamya 9... Vinit Vartak ©

It is said that a good businessman thinks about the future. Investing money thinking about what will be better tomorrow than what is better today. That is why when he starts getting his returns in the future, he automatically becomes rich. If you look at the list of the richest people in the world today, each of them took steps ahead of time, that's why they are very rich in the world today.

An Indian name is currently making waves in the list of the world's richest people. That is 'Gautam Adani'. He recently jumped to the 5th position in the list of richest people in the world, surpassing Alphabet and Google's Larry Page. He may have surpassed Bill Gates, who was once considered the richest person in the world as of this writing.

Those who want to see things with glasses will think about it from a political point of view. But if we consider the steps and foresight they put into business, we can understand why their wealth is increasing. The reason for writing all this today is that if you see the arresting flags planted by his Adani group in the last few days, you will understand where his vision lies. In the past few days, India's Adani Group has made some big announcements on the global stage. Due to which the Adani Group will be seen to be active at a much higher level in the coming time.

The first event is the acquisition of Haifa, the largest port in Israel. The deal is worth 1.8 billion (180 crore) US dollars. About 80% of the trade in Israel goes through this port. The entire port is now owned by the Adani Group and alternately by India after falling on the nose of China. Relations between Israel and India have been further strengthened by this agreement. (Because this will definitely make a difference on bilateral trade.) This decision has been taken in the recent meeting of I2U2 (stands for India, Israel, the UAE, and the US) countries. This decision is supported by the United States and the UAE. has supported. (Why? What are its consequences? I will write about this in detail in another article)

Another incident is France's Total Energy, while buying 25% stake in Adani New Industries (ANIL) of Adani Group, has made it clear that it will invest 50 billion US dollars (5000 crores) in green hydrogen in the next 10 years. A target of 1 million metric tons of green hydrogen per year has been set by 2030. Gautam Adani has set his sights on building the world's largest green hydrogen manufacturing company. 

Both these events are very important. What is Green Hydrogen? In the coming period, I will write in detail the importance and how hydrogen or green hydrogen will run the economic math of the world after oil and gas. But recognizing these steps of time, I wouldn't be surprised if Adani Group becomes one of the biggest business conglomerates in the world in the future.

Footnote :- The subject of the post is on world affairs. Please don't associate it with politics. Please do not post comments related to politics.

Jai Hind!!!

Photo Search Courtesy :- Google

Notice :- Wording in this post is copyright (©).



#टपरीवरच्या_बातम्या ९... विनीत वर्तक ©

 #टपरीवरच्या_बातम्या ९... विनीत वर्तक ©

असं म्हणतात की चांगला व्यापारी भविष्याचा विचार करतो. आज काय चांगल यापेक्षा उद्या काय चांगल होणार आहे याचा विचार करून पैसे गुंतवतो. त्यामुळेच भविष्यात त्याचा परतावा मिळायला लागला की तो आपोआप श्रीमंत होत जातो. आज जगातील सगळ्यात श्रीमंत व्यक्तींची यादी बघितली तर त्यातील प्रत्येकाने काळाच्या पुढची पावलं टाकलेली होती त्यामुळेच आज जगात ते खूप श्रीमंत आहेत. 

जगातील सगळ्यात श्रीमंत लोकांच्या यादीत एक भारतीय नाव सध्या धुमाकूळ घालते आहे. ते म्हणजे 'गौतम अदानी'. नुकतंच त्यांनी अल्फाबेट आणि गुगल चे लॅरी पेज यांना मागे टाकून जगात सर्व श्रीमंत व्यक्तींच्या यादीत ५ व्या क्रमांकावर झेप घेतली आहे. कदाचित हे लिहिलं जाई पर्यंत त्यांनी एकेकाळी जगातील सर्वात श्रीमंत व्यक्ती म्हणून गणल्या गेलेल्या बिल गेट्स यांना मागे टाकलेलं असेल. 

ज्यांना चष्मा घेऊन गोष्टी बघायच्या असतात ते याचा राजकीय दृष्टिकोनातून विचार करतील. पण जर त्यांनी व्यापारात टाकलेल्या पावलांचा आणि दूरदृष्टीचा विचार केला तर त्यांच्या संपत्तीत होणारी वाढ का होते आहे हे आपल्याला समजून येईल. आज हे सगळं लिहण्याच कारण की गेल्या काही दिवसात त्यांच्या अदानी समूहाने रोवलेले अटकेपार झेंडे बघितले की त्यांची दूरदृष्टी कुठे आहे हे समजून येईल. गेल्या काही दिवसात भारताच्या अदानी ग्रुप ने जागतिक मंचावर काही मोठ्या घोषणा केल्या आहेत. ज्यामुळे येणाऱ्या काळात अदानी ग्रुप खूप मोठ्या पातळीवर सक्रिय होताना दिसणार आहे. 

सगळ्यात पहिली घटना म्हणजे इस्राईल मधील सगळ्यात मोठं हैफा बंदर विकत घेतलं आहे. हा करार १.८ बिलियन (१८० कोटी) अमेरिकन डॉलर चा आहे. इस्राईल मधे होणारा जवळपास ८०% व्यापार हा याच बंदरातून होतो. चीन च्या नाकावर टिच्चून आता या संपूर्ण बंदराची मालकी अदानी ग्रुप आणि पर्यायाने भारताकडे आली आहे. इस्राईल आणि भारत यांच्यामधील संबंध या करारामुळे अजून घट्ट झाले आहेत. ( कारण द्विपक्षीय व्यापारावर यामुळे नक्कीच फरक पडणार आहे.) नुकत्याच झालेल्या I2U2 (stands for India, Israel, the UAE, and the US) देशांच्या बैठकीत हा निर्णय झाला आहे. या निर्णयाला अमेरिका सह यु.ए.इ. ने पाठिंबा दिला आहे. ( ते का? त्याचे परिणाम काय? या बद्दल विस्ताराने दुसऱ्या लेखात लिहेन) 

दुसरी घटना म्हणजे फ्रांस च्या टोटल एनर्जी ने अदानी ग्रुप च्या Adani New Industries (ANIL) मधील २५% हिस्सा विकत घेताना येत्या १० वर्षात ५० बिलियन ( ५००० कोटी ) अमेरिकन डॉलर ग्रीन हायड्रोजन मधे गुंतवणार असल्याचं स्पष्ट केलं आहे. २०३० पर्यंत १ मिलियन मेट्रिक टन ग्रीन हायड्रोजन बनवण्याचं उद्दिष्ठ ठेवलं आहे. जगातील सगळ्यात मोठी ग्रीन हायड्रोजन बनवणारी कंपनी बनवण्याचं लक्ष्य गौतम अदानी यांनी आपल्या समोर ठेवलं आहे. 

या दोन्ही घटना खूप महत्वाच्या आहेत. यातील ग्रीन हायड्रोजन काय आहे? त्याच येत्या काळात महत्व आणि कश्या पद्धतीने ऑइल आणि गॅस नंतर हायड्रोजन किंवा ग्रीन हायड्रोजन जगाचं आर्थिक गणित चालवणार आहे ते विस्ताराने लिहीनच. पण काळाची ही पावलं ओळखल्याने येणाऱ्या काळात अदानी ग्रुप जगातील एक मोठा व्यापार समूह झाला तर मला आश्चर्य वाटणार नाही. 

तळटीप :- पोस्ट चा विषय जगातील घडामोडींवर आहे. कृपया करून त्याचा संबंध राजकारणाशी लावू नये. राजकारणाशी संबंधित कमेंट कृपया पोस्ट वर करू नये. 

जय हिंद!!!

फोटो शोध सौजन्य :- गुगल 

सूचना :- ह्या पोस्टमधील शब्दांकन (विनीत वर्तक ©) कॉपीराईट आहे.   



Thursday, 14 July 2022

Payyoli Express ... Vinit Vartak ©

 Payyoli Express ... Vinit Vartak ©

Often the discussion is more about what a someone has gained or what he/she has lost than what has achieved. Good things are forgotten quickly and bad things always remain. If the whole country remembers a bitter experience at the age of 20 and remembers it for a lifetime, then we can't imagine how bitter that moment and that experience will be for that person. The pain of that defeat will continue to haunt him/her, and if that moment is 100th of a second, how much greater the pain will be. But it is said that some people are beyond this so they become legends. Enduring all this, India's 'Payoli Express' i.e. 'Pilavullakandi Thekkeparambil Usha' i.e. PT Usha is still working to erase the stain on her lives.

In the 400-meter hurdles at the 1984 Los Angeles Olympics, PT Usha lost the Olympic medal in just 1/100 of seconds, and India's dream of winning an Olympic medal in the sprint race has been shattered to this day. Apart from this one competition, Indians may not know what PT Usha did for India. Because Indians have yet to go beyond cricket to keep track of the 102 medals she has won in national and international competitions. The 'Paioli Express' who hoisted India's tricolor single-handedly on the track after winning as many as 13 gold medals and 33 international medals in the Asian Games is now limited to a generation. A time when women in India could not think beyond hearth and child. At that time, a shadowy girl from the state of Kerala was making progress in the school competition.

It is said that it takes a good gemologist to recognize a real diamond. This is what happened in the case of PT Usha. It was O.M.Nambiar who first saw the talent she had. Born and started in a very poor family, PT Usha's journey is inspiring to many athletes. According to her, she never ran for a medal and never to beat anyone, but only to break her own records. In her words,

I never wanted to be an Olympian. All I wanted was to keep breaking my own record. I never competed to defeat anybody. —P. T. Usha 

She suffered an injury before the 1988 Olympics and had to withdraw from the competition. Indians do not have the mentality to understand that an injury to a player can be an easy event in his/her career. Withdrawal from the competition sparked outrage. People cursed her. Several people threw stones at her house. How would a player who had already lost confidence due to her injury face such an outburst from the public? PT Usha asked herself why she came into the playing field. But coming out of this, she showed that she is still Payyoli Express by earning 4 gold and 2 silver medals while participating in 1989 Asian Games. 

After her retirement, Payoli Express, which was the queen of India's track field from 1976 to 2000, set out to win the Indian tricolor. In 2002, she started an athletic school in Kerala with a view to developing future runners. Admission is given to girls of 10-12 years. The benefit of such a huge experience is that P.T. Usha has made it available for free. She lamented that there was no shortage of talent in the country. What is lacking is the facilities available to the players. The problem is the same as it was in 1976. That is why she has created this school. From her school, she has produced 8 international level runners (girls) and 2 Olympic runners for India. Her journey to help India win an Olympic medal in the running competition continues today.

The reason why she is remembered today is that the President of India has chosen her for the Rajya Sabha of India. It would not be an exaggeration to say that the President has honored her invaluable contribution in hoisting India's tricolor in international competitions. PT Usha's whole life is an inspiration for everyone. She overcame the challenges and obstacles in her life with her perseverance and hard work. Whether it was financial difficulties, inadequate amenities or health problems, she faced them with tremendous confidence and hoisted the Indian flag at the top.

Today, PT Usha says that she remembers the medal she lost by one hundredth of a second, but in reality, her accomplishment is much bigger than this. I sincerely feel that Indians have sadly forgotten to honor her. Today, whether it is Hima Das, Dooti Chand or Jisna Mathew. She is a behind-the-scenes guide for all Indian runners. Today, P.T. Usha has worked hard for four decades. I sincerely think that the selection of a person like her for the Rajya Sabha is definitely a good start somewhere. I have no doubt that she will be a voice for Indian players in the Indian Parliament in the years to come.

A heartfelt salute from an Indian to India's Payoli Express and best wishes for her next journey.

Jai Hind !!!

Photo Search Courtesy: - Google (In one photo, PT Usha while running, in the second photo with her winning medal and in the third photo with India's emerging runners Hima Das and Jisna Mathew.)

Note: - The wording in this post is copyright.





पायोली एक्सप्रेस... विनीत वर्तक ©

 पायोली एक्सप्रेस... विनीत वर्तक ©

अनेकदा माणसाने काय कमावलं यापेक्षा त्याने काय गमावलं किंवा त्याच्या हातून काय निसटलं याचीच चर्चा जास्ती होते. चांगल्या गोष्टींचा विसर लवकर पडतो आणि वाईट गोष्टींचा रवंथ नेहमीच सुरु असतो. वयाच्या २० वर्षी आलेल्या एका कटू अनुभवाला जर संपूर्ण देशाने लक्षात ठेवून आयुष्यभर त्याची री ओढली असेल तर तो क्षण आणि तो अनुभव त्या व्यक्तीसाठी किती कटू असेल याचा आपण विचार करू शकत नाही. त्या पराभवाचं शल्य सतत त्याला टोचत असेल आणि तो क्षण जर एका सेकंदाचा १०० वा भाग असेल तर त्याच दुखणं किती मोठं असेल. पण म्हणतात काही व्यक्ती याच्या पलीकडे असतात म्हणून ते आख्यायिका बनतात. हे सर्व सहन करून आजही आपल्या आयुष्याला लागलेला तो डाग पुसून टाकण्यासाठी कार्यरत असणारी भारताची 'पायोली एक्स्प्रेस' म्हणजेच 'पिलावुल्लकांडी थेक्केपारंबिल उषा' म्हणजेच पी.टी.उषा. 

१९८४ च्या लॉस एंजेलिस ऑलंपिक मधील ४०० मीटर च्या अडथळ्यांच्या  शर्यतीत पी.टी.उषा हीच ऑलम्पिक पदक अवघ्या १ सेकंदाच्या १०० व्या भागाने हुकलं आणि भारताच धावण्याच्या शर्यतीत ऑलम्पिक पदक जिंकण्याचे स्वप्न भंगले ते आजतागायत. ही एक स्पर्धा सोडली तर पी.टी.उषा ने भारतासाठी काय केलं हे भारतीयांना पण माहित नसेल. कारण राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्पर्धेत तिने जिंकलेल्या १०२ पदकांचा हिशोब ठेवण्यासाठी भारतीय अजून क्रिकेट पलीकडे गेलेच नाहीत. आशियायी स्पर्धेत तब्बल १३ सुवर्ण पदकं आणि ३३ आंतरराष्ट्रीय पदकं जिंकून धावण्याच्या ट्रॅकवर भारताचा तिरंगा एकहाती फडकवणारी 'पायोली एक्सप्रेस' आज एका पिढीपुरती मर्यादित राहिली आहे. ज्या वेळेस भारतातील स्त्रिया चूल आणि मूल यापलीकडे विचार करू शकत नव्हत्या. त्या काळात केरळ राज्यातून एक सावळी मुलगी शाळेतल्या स्पर्धेत येणाऱ्या काळाची पावले उमटवत होती. 

असं म्हणतात, खरा हिरा ओळखायला पण चांगल्या रत्नपारखी ची गरज लागते. पी.टी.उषा च्या बाबतीत ही तेच झालं. तिच्यातील अंगभूत गुणांना ओळखण्याचं  आणि त्यांना पैलू पाडण्याचं काम केलं ते ओ.एम. नांबियार यांनी. अतिशय गरीब घरात जन्माला आलेल्या आणि तिथून सुरू केलेल्या पी.टी.उषाचा प्रवास अनेक खेळाडूंना स्फूर्ती देणारा आहे. तिच्या मते ती कधीच पदकासाठी धावली नाही आणि कोणाला हरवण्यासाठी तर कधीच नाही तर ती धावली फक्त स्वतःचे रेकॉर्ड मोडण्यासाठी. तिच्या शब्दात, 

I never wanted to be an Olympian. All I wanted was to keep breaking my own record. I never competed to defeat anybody. —P. T. Usha 

१९८८ च्या ऑलम्पिक आधी तिला एक दुखापत झाली आणि तिला त्या स्पर्धेपासून मुकावं लागलं. एखाद्या खेळाडूला दुखापत होणं हा त्याच्या करीअर मधे होणारी सहज घटना असू शकते हे समजण्याची मानसिकता भारतीयांकडे नाही. या स्पर्धेतून माघार घेतल्यामुळे लोकांच्या संतापाचा उद्रेक झाला. लोकांनी तिला शिव्या शाप दिले. कित्येक लोकांनी तिच्या घरावर दगडफेक केली. आधीच आपल्या दुखापतीमळे आत्मविश्वास गमावलेल्या खेळाडूला लोकांच्या अश्या उद्रेकाचा सामना करावा लागला असेल तेव्हा तिची काय अवस्था झाली असेल. आपण कशाला खेळण्याच्या क्षेत्रात आलो इथवर पी.टी.उषाने स्वतःला प्रश्न विचारले. पण यातून पण बाहेर पडत तिने १९८९ आशियायी स्पर्धेत भाग घेताना ४ सुवर्ण आणि २ रौप्य पदकांची कमाई करून आपण आजही पायोली एक्सप्रेस असल्याचं दाखवून दिलं. 

१९७६ ते २००० भारताच्या ट्रॅक फिल्ड ची राणी राहिलेल्या पायोली एक्सप्रेस ने आपल्या निवृत्ती नंतर ही भारताचा तिरंगा धावण्याच्या स्पर्धेत फडकवण्याचा चंग बांधला. २००२ साली केरळ इकडे तिने भविष्यातील धावपटू घडवण्याच्या दृष्टीने ऍथेलेटिक स्कुल सुरु केलं. यात १०-१२ वर्षाच्या मुलींना प्रवेश देण्यात येतो. आपल्या इतक्या प्रचंड अनुभवाचा फायदा या पुढे येणाऱ्या खेळांडूंसाठी पी.टी. उषा ने मोफत उपलब्ध करून दिला आहे. तिची जी खंत होती की देशात प्रतिभेची कमतरता नाही. कमतरता आहे ती खेळाडूंना मिळणाऱ्या सोयी- सुविधांची. १९७६ साली जी अडचण होती ती आजही सारखीच आहे. त्यासाठीच तिने या शाळेची निर्मिती केली आहे. तिच्या याच शाळेतून भारतासाठी तिने ८ आंतरराष्ट्रीय दर्जाच्या धावपटू (मुली) आणि २ ऑलंम्पिक स्पर्धेसाठी पात्र ठरणाऱ्या धावपटू घडवल्या आहेत. तिचा भारताला धावण्याच्या स्पर्धेत ऑलंम्पिक पदक मिळवून देण्यासाठीचा प्रवास आजही निरंतर सुरु आहे. 

आज तिची आठवण येण्याचं कारण म्हणजे भारताच्या राष्ट्रपतींनी तिची निवड भारताच्या राज्यसभेसाठी केली आहे. भारताचा तिरंगा आंतरराष्ट्रीय स्पर्धेत फडकवण्यात तिने दिलेल्या अमूल्य योगदानाचा सन्मान राष्ट्रपतींनी केला आहे असं म्हंटल तर वावगं ठरणार नाही. पी.टी.उषाच संपूर्ण आयुष्य म्हणजे सगळ्यांसाठी प्रेरणास्थान आहे. तिने आपल्या जिद्द आणि कठोर परिश्रमाने आपल्या जीवनातील आव्हाने आणि अडथळ्यांवर मात केली. आर्थिक अडचणी असोत, अपुऱ्या सोयी-सुविधा असोत किंवा आरोग्याच्या समस्या असोत, तिने त्यांचा प्रचंड आत्मविश्वासाने सामना केला आणि सर्वोच्च स्थानी भारताचा तिरंगा फडकावला. 

आज पी.टी.उषा म्हंटल की तिच्याकडून एक शतांश सेकंदाने हरवलेल्या पदकाची आठवण होते पण प्रत्यक्षात तिचं कर्तृत्व यापेक्षा खूप मोठं आहे. ज्याचा सन्मान करायला खेदाने भारतीय विसरले असं मनापासून वाटते. आज हिमा दास असो, दूती चंद असो वा जिसना मॅथ्यू असो. भारताच्या सर्व धावपटूंनसाठी  ती पडद्यामागून मार्गदर्शन करत आहे. आज भारतीय धावपटूंना विशेष करून महिला धावपटूंना जो सन्मान मिळायला लागला आहे त्यामागे पी.टी. उषाची तब्बल चार दशकांची मेहनत आहे. तिच्या सारख्या व्यक्तिमत्वाची राज्यसभेसाठी निवड नक्कीच कुठेतरी एक चांगली सुरवात आहे असं मला मनापासून वाटते. येणाऱ्या काळात ती भारतीय खेळांडूंसाठी भारताच्या संसदेत एक हक्काचा आवाज असेल याबद्दल माझ्या मनात शंका नाही. 

भारताच्या पायोली एक्सप्रेस ला एका भारतीयाकडून एक कडक सॅल्यूट आणि तिच्या पुढल्या प्रवासासाठी खूप शुभेच्छा. 

जय हिंद!!!

फोटो शोध सौजन्य :- गुगल  ( एका फोटोत पी.टी. उषा धावत असताना, दुसऱ्या फोटोत आपल्या जिंकलेल्या मेडल सोबत तर तिसऱ्या फोटोत भारताच्या उदयोन्मुख धावपटू हिमा दास आणि जिसना मॅथ्यू यांच्या सोबत. ) 

सूचना :- ह्या पोस्टमधील शब्दांकन (विनीत वर्तक ©) कॉपीराईट आहे.





Wednesday, 13 July 2022

'Autism Spectrum' series ... Vinit Vartak ©

 'Autism Spectrum' series ... Vinit Vartak ©

Man is a socially oriented living being. That is why there are certain criteria for living in that society. When one abandons these criteria, one does not fit into the fold of society. It is labeled differently. He gets a different level of treatment from the society, the person is gradually made aware that he is different. There are many reasons for dropping these criteria, some self-inflicted and some naturally acquired. One of the major reasons is autism spectrum.

Autism spectrum disorder (ASD) is a neurological and developmental disorder that affects how people interact, learn, and behave with others. The word disorder has now been removed. This is because according to many doctors, it is not a disorder but a problem in the formation of neurons in our brain.Therefore, autistic people have difficulties to communicate and blend into the society's prescribed mold. German psychiatrist Eugen Bleuler is credited with first presenting the autism spectrum to society. In 1911, he first introduced the term autism for such people. The word autism means 'inner life' in German. Since 1911, there has been a lot of research on autism. It has now been proven that people with autism can be part of society with proper treatment and understanding. Many efforts have been and are being made to bring people who were once considered insane into the mainstream of society.

In any case, it is true that the idea or inclination to accommodate someone who is different from the norms of the society is not rooted in the society even today or among those who consider themselves as superior. Even today, the way people look at people with autism is different. The criteria for giving them a place in society are different. The mentality of empathizing with someone as they are different is still prevalent in society today. In India alone, 3 million people are still victims of autism spectrum. There is very little effort to bring them into the mainstream of society, to give them the respect they deserve as a responsible citizen.

What exactly is the autism spectrum? How do people with autism spectrum deal? What do they expect from people who are normal? What can people on the autism spectrum do? If you want to know the answer to all such questions in one place or at least prepare mentally to understand such people, a beautiful series is currently airing on Netflix. Whose name is 'Extraordinary Attorney Woo'.

The only answer to why Korean series are so close to me is a series. They has come up with a topic that I could not stop myself from writing this article. When an ordinary person with autism spectrum becomes a lawyer and fights a case in court, How she will be treated by the society, the contempt from the society, the contempt for being something different, the ridicule, the humiliation and the extreme treatment from the society as a whole. So be it for the good side or the bad side. How a person with autism spectrum travels through it all slowly unfolds. Then we are enchanted.

IMDB The series, which is currently rated at 9.6, has made me look forward to every episode. The subject matter is simple but it is accompanied by a good presentation, a good acting accompaniment, an art that brings tears to the eyes, puts a smile on your face and at the same time exposes many of the neglected subjects in a society like Autism Spectrum. . While doing all this, one gets the experience of seeing something good.Park Eun-bin, who plays Woo Young-woo in this series, is definitely eligible for an Oscar. The manner in which she has poured her life into presenting an autistic lawyer is beyond words.

There are still 5 episodes of this series available. But the series has won. The Korean series always consists of 16 episodes. This series is no exception to that. One to two episodes will be available on Netflix each week. If you want to understand the autism spectrum, don't miss this series. It does not show everything. But the beautiful way in which the series touches on the unknowns behavior of society is just amazing. An incident will be mentioned here exactly when a lawyer with the same autism spectrum has a case of murder by a person with autism spectrum and when counter-claims are started in the court. Then there is the claim that because the autism spectrum the sentence should be reduced to that person's punishment. At the time of the counterclaim, the lawyer said that on the one hand you recognize a person with autism spectrum as a smart lawyer. And at the same time tell the court to reduce the punishment for a person with autism spectrum. It's good to see what happens next in the series, but on this occasion I want to say that there are little things in a series that you will actually experience or that a person with an autism spectrum will experience. So what will be the mentality of that person? What would people close to that person think? What does society as a whole see at such a time? There are many occasions in this series that touch all such things.

The occasion of this series made me personally want to study and learn more on topics like the autism spectrum. This series will definitely change the way I look at such people. Somewhere in this series I get a chance to understand them or a lesson. Korean series seems closer to me than watching silly Marathi and Hindi series that wake up every day and get blessed in the conspiracy of mother-in-law and daughter-in-law. Even though you do not understand the language of Korean series, they are very high in terms of ability to convey the subject through mere acting, innovation in the subject and the same presentation. For those who want to know more about the autism spectrum, don't miss this series.

Photo Search Courtesy: - Google

Notice :- Wording in this post is copyright (Vinit Vartak ©).