चिनुक सी एच ४७ आकाशातला
उजवा हात... विनीत वर्तक ©
हॉलीवूड मधल्या युद्धावर
आधारित चित्रपट बघताना त्यात दिसणार दोन टोकावर चक्राकार फिरणारी पाती असणारं हेलिकॉप्टर नेहमीच माझं लक्ष वेधून
घ्यायचं. आजवर हेलिकॉप्टर वर मध्यभागी अशी पाती प्रत्यक्षात फिरताना बघितली होती.
(पुढे कामाच्या निमित्ताने जवळपास १०० पेक्षा जास्त वेळा हेलिकॉप्टर मध्ये
बसण्याचा अनुभव आला तो भाग वेगळा.) पण असं दोन टोकावर पाती असणारं हेलिकॉप्टर मला
आजही तितकंच आकर्षित करत होतं. पुढे ह्या बद्दल वाचल्यावर ह्या हेलिकॉप्टर ची
माहिती मिळाली आणि अवाक झालो. ह्या वेगळ्या हेलिकॉप्टर चं नावं होतं बोईंग चिनुक
सी एच ४७. (विनीत वर्तक ©)
१९६० सालापासून अमेरिकी
सैन्याचा भाग असलेलं आणि आजवर अनेक युद्धात ज्यात व्हिएतनाम, अफगाणीस्तान, लिबिया ही
अमेरिकेने लढलेली युद्ध समाविष्ट आहेत. चिनुक ने आपलं महत्व सिद्ध केलेलं आहे. त्याशिवाय
अनेक नैसर्गिक दुर्घटनांच्या वेळी लोकांना वाचवण्यात महत्वाची भूमिका बजावलेलं
चिनुक हेलिकॉप्टर हे जगातील एक नावाजलेलं हेलिकॉप्टर आहे. आता हे हेलिकॉप्टर
भारतीय सैन्याचा भाग बनत आहे. भारताने अश्या १५ हेलिकॉप्टर ची ऑर्डर २०१५ साली
बोईंग ला दिली होती. गेल्या आठवड्यात ह्यातली पहिली खेप ४ हेलिकॉप्टरांची गुजरात च्या
मुंद्रा बंदरात आली आहे. भारतीय हवाई दलाला अश्या दमदार हेलिकॉप्टर ची प्रचंड गरज
जाणवत होती. त्याला कारण म्हणजे भारतीय हवाई दलाकडे अजस्त्र किंवा मोठे हेलिकॉप्टर
ची कमतरता होती जे की सामानाची ने आण, युद्धाच्या वेळी अवघड ठिकाणी सैन्याची कुमक, दारुगोळा किंवा तोफा तसेच
नैसर्गिक आणिबाणीच्या वेळी जास्त लोकांना एअर लिफ्ट करू शकते. भारताकडे रशियन
बनावटीची ४ मिग २६ हेलिकॉप्टर होती पण त्यातलं सध्या एकच सर्विस मध्ये आहे. ही
कमतरता भरून काढण्याची क्षमता चिनुक सी एच ४७ ची आहे. (विनीत वर्तक ©)
चिनुक सी एच ४७ हे
हेलिकॉप्टर चं नाव हे अमेरिकेतल्या वॉशिंग्टन इथे आधी राहणाऱ्या चिनुक लोकांच्या
जमातीवरून दिलं गेलं आहे. ह्याची निर्मिती बोईंग कंपनी ने केली आहे. आजवर १२००
पेक्षा जास्त चिनुक ची निर्मिती झालेली आहे. चिनुक हे वेगवेगळी पाती आणि रोटर
असणारं हेलिकॉप्टर असून दोन्ही पाती शक्तिशाली अश्या टी ५५ – जीए- ७१४ए इंजिनांनी
फिरवली जातात. दोन्ही इंजिन मिळून चिनुक तब्बल ९.६ टन (९६०० किलोग्राम ) वजन उचलू
शकते. ज्यात माणसं, दारुगोळा, तोफा, इंधन, पाणी, इतर
सर्व रसद असणाऱ्या गोष्टी समाविष्ट आहेत. इतकं वजन उचलून ३०० किमी./ तास ह्या
वेगाने हवेतून मार्गक्रमण करून एकाच उड्डाणात ६५० किलोमीटर च अंतर कापण्यात सक्षम
आहे. ह्यावर एम २४० मशीनगन असून शत्रूचा वेध घेण्यात अचूक मानली जाते. ह्यावर
च्याफ बसवलेले असून ह्याचा उपयोग रडार पासून लपून राहण्यासाठी केला जातो तसेच
ह्यात फ्लेअर्स बसवलेले असून क्षेपणास्त्रांना चुकवण्यात ह्यांचा उपयोग केला जातो.
चिनुक हेलिकॉप्टर ला अधिक
वेगळं बनवतात ते त्याची दोन इंजिन आणि दोन वेगळे रोटर,पाती. चिनुक ची हीच खासियत
त्याला इतकं प्रचंड वजन वाहून नेण्यात सक्षम बनवते. कोणत्याही हेलिकॉप्टर ला हवेत
उभं करण हे सगळ्यात कठीण मानलं जाते. कारण हवेत शांत स्थितीत सेंटर ऑफ ग्राव्हीटी
संभाळण हे सगळ्यात कठीण असते. हवेतील हालचालीमुळे हेलिकॉप्टर ची सेंटर ऑफ ग्राव्हीटी
बदलत असते. जितकं वजन जास्ती तितकचं त्याला हवेत स्थिर करण कठीण असते. ज्यावेळी
हेलिकॉप्टर च वापर हा समान, लोक नेण्यासाठी युद्धात केला जातो. तेव्हा सामानाची चढ
उतार हवेतल्या हवेत करताना हेलिकॉप्टर च्या वजनात आणि त्याजोगे सेंटर ऑफ ग्राव्हीटी
मध्ये कमालीचा फरक पडत असतो. अश्या वेळेस त्याला स्थिर ठेवताना पायलट आणि इंजिन
ह्याच्या वर कमालीचा दबाव असतो. चिनुक चे दोन वेगळे रोटर आणि इंजिन अश्या
महत्वाच्या वेळी चिनुक ला एक कमालीची स्थिरता देतात. हे दोन्ही इंजिन वेगवेगळ्या
वेगात पाती फिरवून सेंटर ऑफ ग्राव्हीटी होणारा फरक जाणवू देत नाहीत. तसेच एखादं
इंजिन निकामी झाल्यास एका इंजिन वरून पण दोन्ही रोटर फिरवण्याची क्षमता चिनुक ला
एक वेगळीच क्षमता देते जी जगातल्या इतर हेलिकॉप्टर मध्ये नाही. (विनीत वर्तक ©)
चिनुक सी एच ४७ हेलिकॉप्टर
भारतात येण्याने भारतीय हवाई दलाच्या क्षमतेत कमालीची वाढ झाली आहे. चिनुक हिमालय
तसेच अतिपूर्वेकडील खडतर सिमावर्ती क्षेत्रात सैनिक, दारुगोळा, इंधन, इतर रसद
ह्याची ने आण करण्यात महत्वाची भूमिका बजावणार आहे. ह्या मध्ये ३३ सैनिक एका वेळेस
एअर लिफ्ट होऊ शकतात. तर सैनिकी जिप, १०५ मिमी. हॉवीत्झर तोफ त्याच्या सगळ्या टीम
सह उचलून नेण्याची ह्या हेलिकॉप्टर ची क्षमता आहे. भारताचा हिमालयीन भाग हा
हेलिकॉप्टर चालवण्याच्या दृष्ट्रीने खूप खडतर मानला जातो. अश्या भागात दोन वेगवेगळे
रोटर असलेलं चिनुक भारताच्या रसद पुरवठ्यामध्ये खूप सहजता आणणार आहे. चिनुक सी एच
४७ हेलिकॉप्टर त्याच्या कामगिरीमुळे भारतीय सैन्याचा आकाशातला उजवा हात बनल्यास
आश्चर्य वाटायला नको. (विनीत वर्तक ©)
सूचना :- ही पोस्ट (विनीत वर्तक
©) कॉपीराईट असून नाव काढून
शेअर केल्यास कायदेशीर कारवाई होईल ह्याची नोंद घ्यावी.
माहिती स्त्रोत :- गुगल, विकिपीडिया, बिझनेस इनसायडर
फोटो स्त्रोत :- गुगल, इकोनॉमिक टाईम्स
No comments:
Post a Comment